علی شیرزاد

این پژوهش نگرشی جدید در خصوص ارزیابی رفتار هزینه ها ارایه خوهد داد و با تکمیل مدلهای گذشته که تنها چسبندگی هزینه را در زمان کاهش فروش بررسی می کردند، رفتار هزینه ها را در هنگام کاهش فروش (چسبندگی هزینه) و افزایش فروش (سیگنال مثبت هزینه) بررسی می کند. علاوه بر آن در این پژوهش رفتار هزینه ها بر حسب کارکرد (بهای تمام شده و هزینه عملیاتی) و ماهیت( هزینه حقوق ودستمزد، خدمات و استهلاک) طبقه بندی شده و تاثیر هر یک بر دقت برآورد سود هر سهم بررسی می شود. جامعه ی آماری پژوهش کلیه ی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد که از میان آن ها 95 شرکت در بازه ی زمانی 1397-1392 انتخاب و بررسی گردیده است. جهت آزمون فرضیه های پژوهش از الگوی اثرات ثابت با روش OLS استفاده شده است. نتایج پژوهش در زمان کاهش فروش حاکی از وجود ارتباط منفی و معنادار بین چسبندگی مجموع هزینه ها، بهای تمام شده و هزینه خدمات با دقت برآورد سود هر سهم و ارتباط مثبت و معنادار بین چسبندگی هزینه حقوق و دستمزد با دقت برآورد سود هر سهم است اما رابطه ی معناداری بین چسبندگی هزینه های عملیاتی و استهلاک با دقت برآورد سود هر سهم یافت نشد. همچنین یافته ها در زمان افزایش فروش نشان می دهد که بین سیگنال مثبت بهای تمام شده با دقت برآورد سود هر سهم رابطه ی مثبت و معنادار وجود دارد اما بین سیگنال مثبت مجموع هزینه ها، هزینه های عملیاتی، حقوق و دستمزد، خدمات و استهلاک با دقت برآورد سود هر سهم رابطه ی معناداری یافت نشد. از این رو ضروری است مدیران و تحلیلگران مالی برای برآورد دقیق تر سود هر سهم به رفتار این هزینه ها دقت نموده و چسبندگی و سیگنال مثبت آن ها را در برآوردهای خود لحاظ کنند.

استفاده کنندگان اطلاعات مالی، همواره در پی اطلاعات با کیفیت هستند؛ زیرا افشای این گونه اطلاعات، عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران شرکت و سرمایه گذاران را کاهش می دهد می . به همین دلیل بر اساس نظریه نمایندگی، انتظار می رود که مدیران به دستکاری سود اقدام کنند. بدین منظور در پژوهش پیش رو، اثر سطح کیفی افشا بر انواع مدیریت سود مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این راستا برای ارزیابی سطح کیفی افشا، از معیار کیفیت شفافیت و افشای مؤسسه استاندارد اند پورز با انجام تعدیلاتی استفاده شده است. نتایج پژوهش با استفاده از الگوی رگرسیون چندمتغیره و روش داده های تابلویی، بیانگر رابطه معنادار و منفی بین سطح کیفی افشا و مدیریت سود اقلام تعهدی و واقعی سود است. همچنین نتایج با استفاده از الگوی رگرسیون لاجیت، بیانگر رابطه معنادارِ منفی بین مدیریت کلی سود و سطح کیفی افشا است.