سمانه شیرخانی

مطالعه نقوش تزئینی سفال های زرین فام سده های میانه اسلامی در ایران، اطلاعات گوناگونی را در اختیار ما قرار می دهد. اگرچه این سفال ها جذابیت بصری کمتری نسبت به سفال های مینایی دارند، با این حال منبع موثقی برای مستندنگاری و پژوهش نقوش، محسوب می شوند. فن ساخت سفال زرین فام بسیار خاص و منحصر به فرد بوده و بعضاً جنبه اشرافی و تجمل گرایانه داشته است. این ویژگی سبب نقش پردازی دقیق و ترسیم جزئیات به روی آن ها شده که پژوهش پیرامون این نوع سفال و مشخصاً طرح و نقش آن را ضروری می سازد. در این مقاله قریب به 30 شی زرین فام سده های میانه اسلامی ایران که اکثراً در شهرهای کاشان و ری ساخته شده اند، انتخاب و به بررسی نقوش انسانی آن ها اقدام شده است. با انجام این پژوهش چنین استنباط می گردد که نقوش انسانی سفال های زرین فام این محدوده زمانی- در عین تکثر- دارای چهارچوب معین، ترکیب بندی خاص و دسته بندی دقیق و مشخصی هستند که به آن ها پرداخته خواهد شد. همچنین نوع پوشش و زیورآلات مردان و زنان در این دوره دارای انواع متفاوتی است که هریک ویژگی های خاص خود را دارا هستند. روش انجام این پژوهش تاریخی - توصیفی، و روش جمع آوری اطلاعات آن کتابخانه ای و با رویکرد کیفی است. تصاویر اشیا مورد استفاده در مقاله از درگاه اینترنتی موزه های مطرح خارج از کشور و همچنین موزه های معتبر داخلی گردآوری شده و طراحی نقوش آن توسط نگارندگان صورت پذیرفته است.

مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر هشت هفته تمرین هوازی بر بیان LXRa mRNA، PEPCK و G6PC2 در بافت کبد موش های چاق پیش دیابتی انجام شد. تعداد 18 سر موش نر C57BL/6 به دو گروه تقسیم شدند: 1- موش های تغذیه شده با رژیم غذایی پرچرب (موش های پیش دیابتی) (تعداد = 12) و 2- موش های تغذیه شده با رژیم غذایی استاندارد (موش های غیرچاق) (تعداد = 6). تأیید شرایط پیش دیابتی با تست تحمل گلوکز (GTT) انجام گرفت. سپس موش های پیش دیابتی به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند: رژیم غذایی پرچرب-تمرین (HFD-Exe) و رژیم غذایی پرچرب-بی تحرک (HFD-Sed). موش های گروه تمرینی به مدت هشت هفته و پنج روز در هفته با سرعت متوسط 21 متر بر دقیقه و به مدت 45 دقیقه روی نوار گردان تمرین کردند. 24 ساعت پس از آخرین جلسه تمرینی، موش ها قربانی و خون از قلب موش ها گرفته شد. بافت کبد جدا شد و برای اندازه گیری سطح بیان LXRa و ABCA1 در دمای 70- درجه سانتی گراد نگهداری شد. نتایج نشان داد سطوحLXRa  و ABCA1 کبدی در موش های تمرین کرده به طور معناداری از موش های تمرین نکرده بیشتر بود. بیان نسبی ژن های کلیدی در گلوکونئوژنز ازجمله G6PC2 و PEPCK در کبد موش های تمرین کرده در مقایسه با موش های تمرین نکرده به طور معناداری کاهش پیدا کرد. همچنین تمرین هوازی موجب کاهش استئاتوز و آنزیم های کبدی در موش های پیش دیابتی شد. به دنبال تمرین بدنی، بیان ژن LXRa و ABCA1 در کبد موش ها افزایش پیدا کرد و موش ها را از چاقی القاشده توسط HFD محافظت می کند و خطر بیماری کبد چرب را کاهش می دهد.

چاقی منجر به ایجاد بیماری های متابولیک می شود و بافت چربی از تنظیم کننده های متابولیسم است. تحقیقات نشان می دهد برخی محرک ها منجر به بژ شدن بافت زیر پوستی می شوند، در نتیجه سلول ها دارای اثر گرمازائی و بسیاری از ویژگی های بافت چربی قهوه ای می شوند. فعال شدن گیرنده های-β3 آدرنرژیک در بافت چربی قهوه ای که در اثر تمرینات ورزشی هم رخ می دهد منجر به فعال شدن UCP1 می شود و از موثرترین روش های مبارزه با افزایش وزن می باشد. از آنجا که ورزش یک مداخله ارزان در سبک زندگی است، و مزایای استفاده از تمرین بدنی به منظور بهبود و درمان غیردارویی بیماری های متابولیکی از جمله چاقی به خوبی نشان داده شده است، بررسی سازوکارهای مولکولی اثرات مثبت تمرین ضروری به نظر می رسد. از جمله این سازوکارهای مولکولی، افزایش ترموژنز به سبب انجام تمرینات ورزشی است که می تواند در اثر رهاسازی انواع سایتوکاین ها باشد. در اثر فعالیت بدنی UCP1 افزایش می یابد که به واسطه آن روند بژ شدن در انبارهای چربی سفید زیر پوستی رخ می دهد. افزایش سایتوکاین های مختلف و ژن های مهم درگیر در این روند که با انواع تمرینات در سطوح مختلف رخ می دهد نوید بخش این مسئله است که تمرینات ورزشی را می توان از جمله راه کار های احتمالی مبارزه با چاقی و سندروم متابولیک برشمرد.