بیتا هادی زاده مقدم

این پژوهش با هدف طراحی و تبیین ﻣﺪل فرایندی بازاریابی سبز در شرکتهای دارویی به انجام رسید. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ رویکرد، اکتشافی، و از لحاظ نحوه تجزیه و تحلیل داده ها، آمیخته (کیفی-کمّی) می باشد. در فاز کیفی تحقیق و به منظور طراحی مدل بر اساس متدولوژی تئوری داده بنیاد، گروهی از خبرگان که به مباحث فروش و بازاریابی شرکت های دارویی و استراتژی بازاریابی سبز اشراف کامل داشتند، انتخاب و مورد مصاحبه عمیق قرار گرفتند. در این فاز، از دو روش نمونهگیری هدفمند و گلوله برفی استفاده شد و این فرایند تا رسیدن به اشباع نظری محقق ادامه یافت و مجموعاً 11 مصاحبه صورت گرفت. در فاز کمّی، مدیران ارشد، میانی و عملیاتی شرکتهای دارویی مستقر در تهران به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته و از این میان، 210 نفر از روش نمونه برداری تصادفی ساده انتخاب شدند. در فاز کیفی تحقیق، ابزار اصلی جمع آوری داده ها مصاحبههای عمیق و غیرساختار یافته با خبرگان بود. در فاز کمّی تحقیق نیز، ابزار اصلی جمع آوری داده ها، پرسشنامهای بسته و محقق ساز مشتمل بر 42 گویه بود که بر اساس مدل مفهومی اولیه طراحی گردید. در فاز کمّی تحقیق، جهت انجام تجزیه و تحلیل های توصیفی و استنباطی، از نرمافزارهای SPSS و Lisrel استفاده شد. سرانجام، نتایج تحقیق منجر به طراحی الگوی فرایندی بازاریابی سبز در شرکتهای دارویی (بر اساس ساختار مدل پارادایمی) شد و روابط فرضی مدل در یک جامعه وسیع مورد آزمون و تأیید قرار گرفتند.