احمد طالعی فرد

هدف پژوهش حاضر تبیین مبانی هستی شناسی اخلاق سعادت و استنتاج دلالت های آن در اصول تربیت اخلاقی از دیدگاه آیت الله جوادی آملی است. روش پژوهش استنتاجی بوده و به منظور گردآوری داده های لازم جهت نیل به اهداف پژوهش، منابع موجود و مرتبط در قلمرو هستی شناسی و اخلاق قرآنی آیت الله جوادی آملی با استفاده از برگه های فیش برداری از منابع، جمع آوری و طی شش گام مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که حقیقت سعادت از نگاه آیت الله جوادی آملی یک درخواست فطری- عقلانی است و تحریک آن به کیفیت تربیت اخلاقی بستگی دارد و وقتی این خواست ظهور می کند که روح انسان با یافتن صفا و نورانیت و فراهم آوردن شرایطی اختیاری زمینه تحریک آن را فراهم آورد. در غیر این صورت این خواست در زیر حجاب خواسته های دنیایی و طبیعی مخالف با فطرت و عقلانیت مستور می ماند. چنین خواست فطری–عقلانی مبتنی بر مبانی هستی شناختی مانند از اویی و به سوی اویی بودن، هدفمندی، حرکت به سوی کمال مطلق، وابستگی به عدالت، مبتنی بر فطرت بودن، کرامت و شرافت انسان نسبت به دیگر مخلوقات می باشد. از درون این مبانی می توان به اصولی مانند خدابینی، حکمت مداری، کمال گرایی، عدالت طلبی، ایمان گرایی، فطرت گرایی و عزتمندی رسید که قابلیت کاربست در تربیت اخلاقی منتهی به سعادت را دارند.

پژوهش حاضر با هدف تحلیل وضعیت انعکاس مؤلفه های هویت فرهنگی منبعث از برنامه درسی ملی در کتاب-های درسی ریاضی دوره ابتدایی اجرا شد. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا بود. جامعه پژوهشی کتاب های درسی دوره ابتدایی در سال تحصیلی 95-1394 بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند کتاب های ریاضی به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات چک لیست تحلیل محتوای محقق ساخته روا و پایا بود و نتایج پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی بررسی و تحلیل شد. عمده ترین نتایج پژوهش بیان کننده آن بود که از مجموع 270 مورد استخراج شده از شش کتاب ریاضی ابتدایی، 61 مورد (6/22 درصد) به مؤلفه دین و مذهب، 57 مورد (2/21 درصد) به مؤلفه جغرافیای فرهنگی، 72 مورد (6/26 درصد) به مؤلفه تاریخ و حافظه فرهنگی، 80 مورد (6/29 درصد) به مؤلفه نظام اجتماعی توجه شده است. این درحالی است که مؤلفه زبان جایگاهی در محتوای کتاب های مذکور ندارد. همچنین تفاوت مشاهده شده بین فراوانی مؤلفه ها از لحاظ آماری معنادار می باشد.

ه دف پ ژوه ش ح اض ر بررسی م ی زان ت وج ه به ساحت های شش گانه تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در کتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوا بود. جامعه تحلیلی شامل کتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی در سال تحصیلی 95-94 و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش(1390) بود که با توجه به ماهیت موضوع و محدودیت جامعه پژوهش نمونه گیری انجام نشد و کل جامعه تحلیلی مورد مطالعه قرار گرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات سیاهه تحلیل محتوا بود که روایی آن با استفاده از قضاوت متخصصان تعیین شد. داده های حاصل با استفاده از شاخص های آمار توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان دادند: در کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی 528 مرتبه به ساحت های شش گانه تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش توجه شده، که به تفکیک در پایه های سوم، چهارم، پنجم و ششم به ترتیب 138، 87، 136 و 167مرتبه می باشد. از میان ابعاد مورد بررسی، بُعد علمی و فناوری با میزان بار اطلاعاتی 980/0 و ضریب اهمیت 178/0 بیشترین توجه را به خود اختصاص داده است، این در حالی است که بعد اقتصادی و حرفه ای با میزان بار اطلاعاتی 733/0 و ضریب اهمیت 133/0 کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است.