پرویز سلیمی پناه

از زمانی که ایده ساخت زیردریایی در ذهن بشر جرقه زد، این تفکر نیز با آن همراه بود که چگونه می توان این وسیله را برای مدت بیشتری زیر آب نگه داشت. بعد از اینکه در جنگ جهانی دوم اهمیت و قدرت زیردریایی در عملیات دریایی به اثبات رسید، تمام تفکرات صاحبان صنعت زیردریایی به این سمت سوق پیدا کرد که راه حلی را پیدا کنند تا بتوانند بنیادی ترین نقطه ضعف زیردریایی را که نیاز آمدن به سطح آب برای شارژ باطری ها می باشد، از بین ببرند. پیدایش سامانه رانش مستقل از هوا انقلاب دیگری در تجهیزات دریایی بود که اهمیتش از انقلاب اول یعنی ساخت زیردریایی کمتر نبوده است. هر چند در مسیر پژوهش و آزمایشات، به دلیل پیدایش انرژی هسته ای، کشورهایی مانند انگلیس، آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی به سمت نیروی محرکه هسته ای روی آوردند ولی دیگر کشورهای صنعتی و توسعه یافته و در حال توسعه دارای نیروی دریایی که امکان استفاده از انرژی هسته ای را به دلایل مختلف نداشتند با رویکرد استفاده از سامانه رانش مستقل از هوا در زیردریایی های متعارف خود قدرت ماندگاری این زیردریایی را در زیر آب تا حد زیادی افزایش دادند. این مقاله در نظر دارد ضمن بررسی روند پیدایش و توسعه سامانه رانش مستقل از هوا در زیردریایی های غیرهسته ایی، اهمیت این تحول را در عملیات های دریایی (زیرسطحی و ضدزیرسطحی) مورد بررسی قرار دهد.

  پیشرفت و توسعه فناوری در سلاح ها و حساسه های نصب شده بر روی سکوهای (یگان های شناور و پروازی) نیروهای دریایی، روزبه روز شرایط جدیدی را در دریا ایجاد می کند. قدرت کشف حساسه ها، افزایش برد سلاح ها و ماندگاری سکوهای پرتاب آنها در دریا باعث گردیده است امکانات بکار گرفته شده در عملیات های دریایی در سطح و زیرسطح دریاها گسترش وسیعی داشته باشند. ازاین رو، امروزه شاهد گسترش صحنه نبرد در دریا بوده و بالطبع فرماندهان عملیاتی با شرایط خاص و پیچیده ای برای کسب و ارائه تصویر عملیاتی مواجه اند که در صورت عدم تبادل به موقع و دقیق اطلاعات نیروهای خودی، دشمن و منطقه عملیات بین یگان های عمل کننده، موفقیت در عملیات و رسیدن به اهداف مأموریت با چالش های بزرگ روبرو خواهد شد. با توجه به این موارد، این مقاله بر آن است راهبردهای شبکه محور شدن و استفاده از فناوری های اطلاعاتی و شبکه ای را برای افزایش قابلیت های عملیاتی نیروی دریایی بررسی نماید.