سمانه سعیدآبادی

تقلب در گزارشگری و حسابداری مالی در سال های اخیر با توجه به بحران های مالی ایجاد شده در شرکت ها، رشد قابل توجهی داشته است، به طوری که تقلب، یک مسئله سیاسی و اقتصادی شده و امروزه مجامع قانون گذار، به حرفه حسابداری و علل ایجاد تقلب در آن و همچنین راه های مقابله با رفتار متقلبانه در گزارش های مالی توجه خاصی کرده اند. از این رو در تحقیق حاضر به ارائه الگوی بهینه حسابرسی در راستای کاهش گزارشگری مالی متقلبانه پرداخته شده است. گزارشگری مالی متقلبانه، تحریف یا حذف عمدی مبالغ یا موارد افشا از صورت های مالی برای فریب استفاده کنندگان صورت های مالی است که شامل بازی اعداد مالی می شود. این پژوهش از نوع تحقیقات داده بنیاد می باشد. همچنین این تحقیق از نوع کیفی و تحقیقات پدیدار شناسانه است و جامعه آماری خبرگان حسابداری می باشند که شامل حسابداران عضو جامعه حسابداران رسمی می باشد که از آنان برای تعیین ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های کاهش گزارشگری مالی متقلبانه در سال 1399 نظرخواهی می شود. این پژوهش پس از آن که اطلاعات و داده های لازم گردآوری، استخراج و طبقه بندی شدند، به حل مدل و تجزیه وتحلیل اطلاعات با استفاده از روش دلفی فازی پرداخته شده است که بر اساس نتایج این تحقیق مدل نهایی کاهش گزارشگری مالی متقلبانه تحقیق بر اساس مولفه های توانایی فنی حسابرس، ویژگی های صنعت، وجود کمیته حسابرسی در سازمان، سیستم حسابرسی مستمر، تاخیر در ارائه گزارش حسابرسی، افشای مناسب اطلاعات، سیستم های اطلاعاتی حسابداری، شهرت و اعتبار حسابرس، استقلال حسابرس، حق الزحمه حسابرس، استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی، استفاده از فناوری های جدید مانند کامپیوتر و نرم افزارهای حسابرسی، سیستم های کنترل داخلی کارآمد و امنیت شغلی حسابرس ارائه گردید. نهایتا می توان بیان داشت که جلوگیری، کشف و تجسس تقلب در صورت های مالی شرکت ها، امروز بیش از هر زمان دیگری بدل به دغدغه جدی حسابداران رسمی دنیا شده است و حسابداران رسمی را بیش از هر زمان دیگر برای ارائه خدمات پیشگیرانه یا واکنشی مربوط به تقلب، چه در شرکت های سهامی خاص و عام و چه در شرکت های دولتی یا شبه دولتی، به خدمت می گیرند.

مدیران دارای سطوح بالای توانایی، دارای مهارت های مختلف (از جمله مهارت های حسابداری) بیشتری بوده و می توانند کیفیت گزارشگری مالی را افزایش دهند. با افزایش کیفیت گزارشگری مالی، ریسک برآوردی واحد تجاری توسط حسابرسان کاهش پیدا کرده و طبق فرضیه ریسک دعاوی حقوقی، حسابرسان حق الزحمه کمتری را برای چنین شرکت هایی مطالبه می کنند. به عبارت دیگر با افزایش توانایی مدیریت، حق الزحمه حسابرسی کاهش می یابد. اما در شرایطی که شرکت ها در وضعیت آشفتگی مالی قرار دارند، احتمال دارد که مدیران از توانایی خود به صورت فرصت طلبانه استفاده کنند و سعی در تقلب در گزارشگری مالی داشته باشند که این موارد ریسک شرکت را افزایش داده و به طبع تاثیرگذاری توانایی مدیریت بر حق الزحمه حسابرسی تضعیف می گردد. بر این اساس، هدف مطالعه حاضر، بررسی تأثیر تعدیل کنندگی آشفتگی مالی بر رابطه بین توانایی مدیریت و حق الزحمه حسابرسی می باشد. برای دستیابی به این هدف، داده های 78 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران (1395-1390) با استفاده از تحلیل رگرسیون با رویکرد داده های ترکیبی تحلیل شده است. یافته ها حاکی از رابطه معکوس و معنادار بین توانایی مدیریت و حق الزحمه حسابرسی می باشد. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که آشفتگی مالی، رابطه منفی بین توانایی مدیریت و حق الزحمه حسابرسی را تضعیف می کند.