سبا رضازاده هراتی

استادیوم فوتبال به عنوان یک فضای مردانه شناخته شده این قابلیت را دارد که حامل هویت یابی ها، نماد سازی ها و مناسکی کردن رفتار ها و کردار زنان باشد. امروزه هویت یابی دختران تحت تاثیر خوانش های مختلف از جنسیت، واکنش های متعددی را همراه داشته است. از این رو، پژوهش حاضر با بررسی مشخصه های عینی و نمادین واکنش جمعی زنان از رهگذر دو لنز نظری «بازتولید هژمونی مردانه» و یا «زنانه شدن فضای استادیوم» به مطالعه و بازنمایی استراتژی های زنان جهت تماشای فوتبال مردان در استادیوم پرداخته است. روش به کار رفته در پژوهش تحلیل محتوای کیفی با تکیه بر رویکرد واسازی همراه با تکنیک مصاحبه ی نیمه ساخت مند از کلیه دختران دانشجوی دانشگاه های شهر تهران و نیز تحلیل تماتیک پیام های مختلف می باشد. یافته ها نشان می دهد که «فتح فضاهای مردانه و «نمایش رویای زنانه» دو مقوله ی اصلی بدست آمده در باب استراتژی های زنان برای حضور در استادیوم می باشد که حامل معانی و نشانه هایی است که در قالب مفهوم رسیدن به سکوی آزادی قابل توسعه و فهم است. در واقع دختران با تماشای فوتبال مردان در استادیوم ضمن برساخت تفاوت خود با مردان، از طریق به نمایش گذاشتن عناصر زیبایی شناختی، به دنبال به تصویر کشیدن هویت جنسیتی برساخته از تجربه ی پارادوکسیکال ارزش های سنتی و مدرن با ویژگی های خاص خود هستند که این واکنش در فضاهایی مانند استادیوم قابل اجراست.

امروزه دسترسی زنان به فضاها و عرصه های اجتماعی یکی از مهم ترین دغدغه های آن ها محسوب می گردد. مطالعه حاضر به روش پیمایش درصدد بررسی گرایش زنان به تماشای فوتبال مردان و نیز عوامل مؤثر بر آن است. جامعه آماری آن را «کلیه دختران دانشجوی دانشگاه های شهر تهران در سال ۱۳۹۷» تشکیل می دهد. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران برابر با ۴۹۵ نفر برآورد گردیده و در نهایت داده ها از طریق پرسشنامه به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای از بین چهار دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، شهید بهشتی و دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات گردآوری گردید. یافته ها نشان داد که اکثر دختران دانشجو، در صورت باز شدن ورزشگاه، به تماشای مسابقات فوتبال می روند. همچنین بررسی دقیق تر نشان داد که دو متغیر بازاندیشی در هویت یابی جنسیتی زنان و معنایابی جنسیتی فضا رابطه معناداری با گرایش زنان به تماشای فوتبال دارند. معرف های این دو متغیر به ترتیب اهمیت، بیشتر تحت تأثیر شاخص های سیاسی، فمنیستی و فردی و نیز وزن بیرونی متغیر معنای جنسیتی فضا، به ترتیب مربوط به برداشت سیاسی، فردی و اجتماعی از فضا می باشد. بر این اساس عاملیت دختران در چنین گرایشی بیشتر متوجه کاهش محدودیت ها و فشار هنجاری نظام سیاسی در قبال زنان جامعه است و در مرحله دوم، عاملیت خود را بیشتر در سطح فردی و با هدف تفریح و تجربه شور و هیجان جستجو می کنند