فاطمه کافی نیا

زمینه: اعتیاد به اینترنت، پدیده ای است که به فرآیندهای اجتماعی، ارتباطی، شناختی، روانشناختی و هیجانی دانش آموزان آسیب وارد می سازد. این پژوهش در پی آن است که آیا درمان شناختی رفتاری گروهی منجر به بهبود خودآگاهی هیجانی و توانش حل مسأله دانش آموزان دارای اعتیاد به اینترنت در دوره دوم متوسطه خواهد شد؟ هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان شناختی رفتاری گروهی بر خودآگاهی هیجانی و توانش حل مسأله دانش آموزان دارای اعتیاد به اینترنت در دوره دوم متوسطه بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و دوره پیگیری 45 روزه بود. جامعه آماری پژوهش تمام دانش آموزان دارای اعتیاد به اینترنت در دوره دوم متوسطه شهر اصفهان بود که تعداد 40 نفر از دانش آموزانی که واجد ملاک های ورود به پژوهش بودند، به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت گمارش تصادفی در گروه های آزمایش و کنترل قرار داده شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه اعتیاد به اینترنت (یانگ، 1996)، پرسشنامه خودآگاهی هیجانی (گرنت و همکاران، 2002) و پرسشنامه حل مسأله (هپنر، 1988) بود. گروه آزمایش مداخله درمانی شناختی رفتاری گروهی (قاسم زاده نساجی و همکاران، 1389) را نه جلسه 90 دقیقه ای در طی دوماه و نیم به صورت هفته ای یک جلسه در طی دو ماه و نیم دریافت کردند. در حالی که گروه گواه از دریافت این مداخله بی بهره بود. سپس از افراد هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. مرحله پیگیری نیز پس از 45 روز اجرا شد. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس مختلط صورت گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که درمان شناختی رفتاری گروهی بر خودآگاهی هیجانی و توانش حل مسأله دانش آموزان دارای اعتیاد به اینترنت در مراحل پس آزمون و پیگیری اثر معنادار دارد (0/001> p ). نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش به نظر می رسد که با درمان های شناختی رفتاری می توان خودآگاهی هیجانی و توانش حل مسأله دانش آموزان دارای اعتیاد به اینترنت را افزایش داد.

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان شناختی رفتاری گروهی بر مهارت های ارتباطی و اعتیاد به اینترنت دانش آموزان شهر اصفهان بود. روش: روشپژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و دوره پیگیری 45 روزه بود. جامعه آماری پژوهش تمام دانش آموزان مقطع دوم متوسطه دبیرستان های اصفهان بود که تعداد 40 نفر از دانش آموزانی که واجد ملاک های ورود به پژوهش بودند، به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت گمارش تصادفی در گروه های آزمایش و کنترل قرار داده شدند (20 دانش آموز در گروه آزمایش و 20 دانش آموز در گروه کنترل). ابزار: ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه اعتیاد به اینترنت (یانگ، 1996) و پرسشنامه مهارت های ارتباطی (کوئین دام، 2004) بود. سپس گروه آزمایش مداخله درمانی شناختی رفتاری گروهی را نه جلسه 90 دقیقه ای در طی دوماه و نیم به صورت هفته ای یک جلسه در طی دو ماه و نیم دریافت کردند. در حالی که گروه گواه از دریافت این مداخله بی بهره بود. سپس از افراد هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. مرحله پیگیری نیز پس از 45 روز اجرا شد. پس از جمع آوری پرسشنامه ها و استخراج داده های خام، تجزیه و تحلیل داده های حاصل از این پژوهش توسط نرم افزار (SPSS) ورژن 23 با استفاده از روش های آمار توصیفی و تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر صورت گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که درمان شناختی رفتاری گروهی بر اعتیاد به اینترنت و مهارت های ارتباطی دانش آموزان در مراحل پس آزمون و پیگیری اثر معنادار دارد (001/0> p ). نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش به نظر می رسد که با درمان های شناختی رفتاری می توان اعتیاد به اینترنت دانش آموزان را کاهش و مهارت های ارتباطی آنها را افزایش داد.