فرانک سیف الدینی

در سال های اخیر نقشی که منظر شهری در جذب گردشگر دارد، مورد توجه پژوهشگران حوزه ی گردشگری و برنامه ریزی شهری برخی کشورها به خصوص کشورهای پیشرفته که دارای پیش زمینه های توسعه ی گردشگری شهری هستند، قرار گرفته است. پژوهش حاضر فتح بابی است در مسیر تأکید بر اهمیت گردشگری شهری و نقشی که منظر شهری می تواند در جذب گردشگر و رونق گردشگری شهری داشته باشد. با توجه به اینکه پژوهش های حوزه ی گردشگری شهری دارای واگرایی روش شناختی بوده است و از سویی تأکید بر نقش منظر شهری در گردشگری شهری در پژوهش ها کمتر به چشم خورده است، در این مقاله بر آن بوده ایم که با مطالعه ی جدید ترین ادبیات علمی در این حوزه، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و مطالعات اسنادی، بر وجوه اهمیت نقش منظر شهری در گردشگری شهری تأکید کنیم و  مناسب ترین روش ها و ابزارها را برای مطالعه ی نقش منظر شهری در گردشگری شهری معرفی نماییم. نتایج حاصل، گویای این مطلب است که به دلیل تأثیری که منظر شهری بر تصویر ذهنی گردشگران از شهر، تصمیم به بازدید از مکان های گردشگری، پیاده روی و پرسه ی گردشگران در شهر، تجربه ی گردشگران و نیز ارتباط گردشگران با مکان دارد، در مطالعات گردشگری شهری دارای اهمیت فراوانی است. همچنین این مقاله روشن می سازد که در مطالعات درباره ی منظر شهری و نقشی که در گردشگری شهری ایفا می کند، کاربرد روش های کیفی ارجح است و استفاده از ابزارهای ترکیبی مشاهده، مصاحبه و عکس تحقیقات را با نتایج مطلوب تری همراه می سازد؛ زیرا هم منظر شهری و هم گردشگری شهری ابعاد و ظرافت های خاصی دارند و پژوهش های این حوزه در چارچوب روش های کمی و ابزار پرسشنامه به پاسخ مناسب دست نمی یابد.

سرمایه اجتماعی از مهمترین مفاهیمی است که امروزه تأثیر فراوانی بر تمامی جنبه های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جوامع دارد. از اینرو این موضوع در چند دهه گذشته مورد توجه اندیشمندان رشته های مختلف قرار گرفته است. سرمایه اجتماعی با تأثیری که بر احساس امنیت افراد دارد می تواند یکی از کلیدی ترین عوامل ارتقاء سطح احساس امنیت در بین جوامع انسانی باشد. ازاینرو بررسی روابط سرمایه اجتماعی و احساس امنیت در چارچوب دیدگاههای موجود هدف اصلی این تحقیق است. بدین منظور با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی اطلاعات و داده های مورد نیاز از منابع کتابخانه ای و با روش پیمایشی با انتخاب 400 نمونه تصادفی در 2 شهر و 10 روستای شهرستان کوهدشت جمع آوری و مورد تحلیل قرار گرفت. برای سنجش سرمایه اجتماعی از متغیرهای اعتماد عمومی، اعتماد رسمی، مشارکت عمومی و مشارکت رسمی و برای سنجش احساس امنیت از متغیرهای احساس امنیت عمومی، رضایت از مسئولین امنیتی و ترس از انواع فضاهای شهری و روستایی استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از وجود همبستگی معنادار بین متغیرهای اعتماد عمومی، اعتماد رسمی و مشارکت عمومی با متغیرهای احساس امنیت می باشد ولی از لحاظ مشارکت رسمی همبستگی معناداری با احساس امنیت مشاهده نمی شود. همچنین طبق یافته های تحقیق بین ویژگی های دموگرافیکی (جنسیت، سن و سطح تحصیلات) با سرمایه اجتماعی و احساس امنیت روابط معناداری مشاهده می شود.