رحیم اریک

آرزوی ظهور یک مصلح، در همه مذاهب، امری مشترک و از اصول مسلم اعتقادی ادیان به شمار می رود. انتظار موعود، نه تنها در ادیان زرتشتی، یهودی، مسیحی و اسلام وجود دارد، بلکه در کتب یونان قدیم، افسانه های میترا، کتب قدیم چینیان، عقاید هندیان و در بین اهالی اسکاندیناوی و حتی در مصریان قدیم و بومیان وحشی مکزیک و نظایر آنها نیز می توان یافت. علایم و مشخصاتی که در سایر ادیان برای آن نجات دهنده بزرگ ذکر شده، در مورد مهدی(عج)، موعود اسلام نیز قابل انطباق است. در این جستار با رویکرد تاریخی، توصیفی و تحلیلی نظرات آیین یهود و نه همه ادیان آسمانی در باره انتظار موعود و مصلح کل، مورد بررسی قرار می گیرد که مهم ترین منابع، تورات و تلمود، شرح و تفسیر قوانین یهود، خواهد بود. ابتدا به واکاوی واژه «وعده» پرداخته خواهد شد و در ادامه به انتظار و علائم ظهور در سنت یهود اشاره می شود. همچنین کیفیت ظهور مصلح یهود یکی از بخش های اصلی این جستار به حساب می آید؛ یهود منتظرند که قائمی از اولاد داوود پیغمبر(ع) ظهور کند؛ به طوری که اگر لب هایش به دعا حرکت کند، تمام امت ها نابود شوند. در تاریخ یهود، همیشه وجود آشوب ها و جنگ های بزرگ، اندیشه انتظار موعود را تقویت نکرده است، بلکه در مواردی که با یهودیان خوش رفتاری شده و پست ها ی مهم را اشغال کرده اند، این آرمان تقویت شده است. در ارتباط با جهان آینده، به برخی از آیات تورات استناد شده است؛ از مجموع عبارات، این نکته استفاده می شود که از نظر یهود، جنگ ها و سختی های فراوانی فرا روی بشر است.

مسئله «امر به معروف و نهی از منکر» از دیرباز در خلال مباحث فقهی امری ملموس و غیرقابل انکار بوده و در بستر بسیار وسیع در ابواب مختلف فقه، از چگونگی «امر و نهی» یاد شده است. امر به معروف و نهی از منکر، از اعظم شعائر دین و اقوی علامت شریعت و آیین است و مقصد کلی از بعثت انبیا و جمیع ادیان است که همه بر محور آن می گردند و در صورت اهمال و اخلال در انجام آن، مضمحل(می شوند) و از میان می روند. این نوشتار متکفل آن است تا با منابع کتابخانه ای و روش توصیفی به بررسی امر به معروف و نهی از منکر پردازد و با ارائه تصویر واضحی از امر به معروف و نهی از منکر در تبیین دقیق آن بکوشد. نتیجه به دست آمده مؤید این امر است که امر به معروف و نهی از منکر یکی از مهم ترین وظایف هر مسلمان می باشد. امر به معروف و نهی از منکر را باید در سه مرحله قلبی، گفتاری و رفتاری یا عملی تحقق می پذیرد. همچنین شخص در انجام این فریضه الهی باید اصول و شیوه های مثل زیبا سخنی، اخلاص، تواضع و امثال این ها را مدنظر داشته باشد تا امر به معروف و نهی از منکری کارآمد تحقق گردد.