فائزه قاسمی

هدف از این پژوهش آن است که با روش توصیفی، مقایسه ای و تحلیلی، تحول در راهبردهای رسانه ای القاعده و داعش را بررسی کند. القاعده و داعش بیش از هر سازمان تروریستی دیگری در حوزه ی رسانه فعال بوده اند. به ویژه این مورد در اینترنت و شبکه های اجتماعی بیشتر بوده است. به رغم این که اقدامات دو سازمان، پراکنده و مقطعی به نظر می آید، اما یافته های پژوهش نشان می دهد که این دو در برنامه های رسانه ای خود از راهبردهای مشخصی پیروی می کنند. در این راهبرد، ابزارها و اهداف رسانه ای، جامعه ی مخاطبان هواداران و دشمنان و در نهایت امر تاکتیک های برقراری ارتباط با آنها مشخص بوده و با در نظر گرفتن برخی مقتضیات، ویژگی های ابزار رسانه ای و جامعه ی هدف انتخاب شده اند. افزون بر آن، وجود برخی روش های متفاوت تمایزاتی را در حوزه ی راهبرد رسانه ای آن دو پدید آورده است. هم چنین دو سازمان در محیط راهبردی خاورمیانه بعضاً اهداف رقابتی را دنبال می کنند، به طوری که این رقابت ها به محیط رسانه نیز کشیده شده است.

در طی بیست سال گذشته، تحلیل گفتمان به عنوان روشی مؤثر و رایج موردتوجه قرارگرفته است. حیطه فعالیت تحلیل گفتمان کلاسیک، کار بر روی توصیف و یا تحلیل و تبیین موشکافانه امور است. پرسش مهم این پژوهش، این است که چگونه می توان از تئوری و روش تحلیل گفتمان به منظور درکی بهتر از مسأله خود و دیگری در روابط بین الملل استفاده کرد. به عبارتی، هدف از این مقاله این است که ضمن نشان دادن اهمیت و سودمندی روش تحلیل گفتمان در درک مسأله خود و دیگری، امکان اتصال این دو بررسی شده و روش های مختلف تحلیل گفتمان و توان بالقوه آن برای فهم هویت روشن شود. در این مقاله، ضمن بررسی تئوری تحلیل گفتمان و مسأله هویت، این نتیجه حاصل شده که به علت نگاه تاریخی، موشکافانه و اکتشافی بودن موضع تحلیل گفتمان، استفاده از این روش برای درک مفاهیم و معناهای جدید از خود و دیگری ممکن و مفید است.

سازمان ملل متحد، پس از ناکامی آرمان های ابتدای سده بیستم و به منظور غلبه بر مشکلات آن، بر فراز سازه های ازهم پاشیده جامعه بین الملل ایجاد گردید. اما باوجود توفیقاتی که سازمان ملل به عنوان یک سازمان بین المللی جهانی نسبت به سلف خود داشته، باید اذعان کرد این امیدها در برخی جنبه ها سرابی بیش نبوده و این سازمان به برخی اهداف خود به علت مغایرت با منافع ملی دولت های بزرگ نرسیده است.در این میان وجود حق وتو برای پنج عضو شورای امنیت (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و انگلستان)، از همان ابتدای تأسیس سازمان با انتقادهای فراوانی روبرو بوده است. کشورهای کوچک از آغاز و در کنفرانس سانفرانسیسکو با داشتن چنین اختیاری برای کشورهای بزرگ مخالف بوده، آن را با روح منشور مغایر می دانستند.امروزه نیز باوجود استدلال کشورهای بزرگ مبنی بر داشتن مسئولیت حفظ صلح و امنیت، مخالفت ها نسبت به این حق به ویژه پس از جنگ اخیر در عراق، بیش از گذشته افزایش یافته است. این پرسش همواره مطرح بوده است که آیا پنج عضو دائم شورای امنیت در وهله نخست برای دراختیار داشتن این حق تا چه اندازه شایسته هستند، و در وهله دوم به چه میزان اعطای این حق به پنج کشور یادشده، برای جامعه بین الملل مفید بوده است. بر مبنای همین تردیدها، کشورها و ارگان های مختلف تلاش داشته اند تا طرح های جایگزین برای این حق اعضای دائم شورای امنیت ارائه کنند. در این مقاله ضمن توضیح دلایل وجوب این تغییرات، ایده جدیدی ارائه شده است.