هاشم دهقان پور فراشاه

زمینه و هدف: از مشکلاتی که گریبان گیر تعداد زیادی از دانش آموزان است و باعث بروز آسیب های مختلف تحصیلی- اجتماعی و رفتاری در آنان می شود، اختلال نقص توجه- بیش فعالی است. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی نوروفیدبک، ریتالین و ترکیب آن ها در پیشرفت تحصیلی و علائم اختلال نقص توجه- بیش فعالی کودکان ADHD در شهر مشهد انجام شد. مواد و روش ها: این پژوهش به روش نیمه آزمایشی و از طرح های پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه مبتلایان به اختلال نقص توجه- بیش فعالی شهر مشهد در سال 1395 بودند که به مراکز خدمات روان شناختی و مشاوره ای شهر مشهد مراجعه کرده بودند. از میان افراد حاضر در جامعه آماری تعداد 45 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و در سه گروه درمان ترکیبی نوروفیدبک با ریتالین (15 نفر)، درمان نوروفیدبک (15 نفر) و درمان ریتالین (15 نفر) قرار گرفتند. هر سه گروه ابتدا در مرحله پیش آزمون به وسیله آزمون Conners (فرم والدین) و کارنامه تحصیلی مورد ارزیابی قرار گرفتند. سپس گروه اول درمان نوروفیدبک به همراه ریتالین را به مدت 15 هفته دریافت کردند. گروه دوم نوروفیدبک را به مدت 45 جلسه درمانی 45 دقیقه ای دریافت کردند و گروه سوم با ریتالین به تنهایی به مدت 15 هفته درمان شدند. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس توسط نرم افزار آماری SPSS-20 تحلیل شدند. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که روش درمان ترکیبی نوروفیدبک به همراه ریتالین مؤثرتر از هر یک از این روش ها به صورت محض است. میزان اثربخشی نوروفیدبک محض به نسبت ریتالین محض بیشتر و پایداری آن نیز قابل توجه بود (05/0p<). نتیجه گیری: روش درمان ترکیبی نوروفیدبک به همراه ریتالین، نسبت به هر یک از روش ها به صورت مستقل، می تواند جهت بهبود مشکلات رفتاری و تحصیلی کودکان دارای اختلال نقص توجه-بیش فعالی مؤثرتر باشد.