رامین حکمتی

در این مقاله، الگوی نوایی عناصر حاضر در حوزهاضافه و کل ساخت اضافه در چهارچوب واج شناسی نوایی بررسی شده است. در این راستا، آزمایشی تولیدی که مشتمل بر سه جمله دارای ساخت اضافه بود، انجام شد و از دوازده گویشور فارسی زبان خواسته شد تا آن جمله ها را تولید کنند. صدای این گویشوران در محیطی آکوستیک ضبط شد و سپس مورد تحلیل قرار گرفت. باید توجه داشت که هر یک از عناصر [+N] موجود در ساخت اضافه، به همراه واکه اضافه متصل به آن، منجر به ایجاد نواخت گونه ای از گروه واجی یعنی گروه واژه بست می شود (Hekmati, 2016). بر این مبنا، این پرسش مطرح شد که کل ساخت اضافه در چه سطحی از سلسله سطوح نوایی قرار خواهد گرفت. باید توجه داشت که سطح نرخ فرکانس پایه تکیه آخرین گروه واجیِ ساخت اضافه، نسبت به نرخ فرکانس پایه تکیه کلیه گروه های واژه بست حاضر در ساخت مورد اشاره پائین تر بود. این امر سبب می شود تا در مواردی که دیرکرد قله هجا، سبب حرکتِ قله فرکانس پایه هجای تکیه بر به هجای بعد از آن گردد، کل ساخت اضافه به لحاظ نوایی به سطح گروه آهنگ انتقال یابد. چنین تحلیلی قادر به تبیین علت برجستگی شنیداری هر یک از عناصر حاضر در حوزه اضافه است. چرا که هر یک از گروه های واژه بست حاضر در حوزه اضافه تکیه دومین را جذب می کنند. بنابراین، آخرین واژه حاضر در این ساخت به عنوان گروه واجی جاذب تکیه نخستین (گروه آهنگ) به شمار می رود.