محسن رضایی آدریانی

در بهمن سال 1397، رهبر معظم انقلاب، مطالبی منتشر کردند که با عنوان «بیانیه گام دوم انقلاب» شهرت یافت. دومین توصیه ایشان در این بیانیه «معنویت و اخلاق» است. این مقاله به مؤلفه های بیان شده در این بخش و ربط و نسبت آن با اخلاق پزشکی در کشور پرداخته است.این مطالعه به شیوه تحلیل محتوای بیانیه منتشرشده انجام گردید.نکات مربوط به اخلاق و اخلاق پزشکی در دو محور: الف) اخلاق و تمدن سازی و ب) مؤلفه های اخلاقی بیانیه، دسته بندی و تحلیل شدند. محور دوم، خود به سه بخش 1) مبانی اخلاقی، 2) اخلاق؛ جهت دهنده حرکت ها، نیاز جامعه و 3) نقش سازمان در گسترش اخلاق تقسیم شد.امروزه نیاز اصلی سامانه سلامت، رعایت اخلاق حرفه ای فردی است.با وجود تلاش های ارزشمند و پیشرفت های اخلاق پزشکی کشور، ارتقای روزافزون اخلاق سلامت برای رسیدن به افق تمدن نوین اسلامی مستلزم کار جهادی و تلاش فوق العاده است.در کنار اهمیت اخلاق فردی، اخلاق سازمانی و اخلاقی بودن مجموعه مدیریتی نظام سلامت کشور نیز اهمیت دارد. سیاست گذاری های کلان، میانی و خُرد باید بر مبنای مراعات اصول و قواعد اخلاق پزشکی باشد.  

مقدمه: یکی از راههای بهبود فرایند یاددهی و یادگیری، بهره برداری از معنویت گرائی است که مهمترین وجه آن، وجود مدرسان و اساتید معنویت گراست. لذا مطالعه حاضر به منظور بررسی دقیق تر این موضوع و دست یافتن به مفهوم معنویت در تدریس و شناخت ابعاد آن از دیدگاه اساتید حوزه و دانشگاه و دانشجویان، انجام شد. روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه کیفی از نوع تحلیل محتوا است. جامعه پژوهش شامل 22 نفرمدرسین دانشگاه، 25 نفر اساتید حوزه و 19 نفر دانشجو علاقه مند به شرکت در مطالعه بود که با نمونه گیری به شیوه در دسترس وارد مطالعه شدند. جمع آوری داده ها به وسیله مصاحبه به صورت نیمه ساختار یافته انجام شد. داده ها با کمک نرم افزار MAXQDA و به روش تحلیل محتوای قراردادی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته ها در 3 درونمایه، 8 طبقه و 35 کد دسته بندی گردید. درونمایه، ارائه محتوا و مضامین معنوی، مشتمل بر طبقات تاکید بر آموزه های دینی، پرداختن به مسائل انسانی و اخلاقی و آموزش استدلال دینی؛ درونمایه به کارگیری روش های تدریس جهت انتقال معنویت شامل طبقات ارائه محتوای معنوی به صورت رسمی و غیر رسمی و استفاده از رویکردهای مؤثر تدریس؛ و درونمایه تسهیل تکامل معنوی شامل طبقات تحت عنوان پرورش ابعاد دینی، پرورش ابعاد انسانی – اخلاقی و دستیابی به غایت اهداف آموزشی بود. نتیجه گیری: یک گام مؤثر در ارتقای آموزش عالی، تلاش در زمینه افزایش دانش و آگاهی مدرسین حوزه و دانشگاه در زمینه مسائل معنوی جهت انتقال مفاهیم معنوی و اخلاقی به دانشجویان، برای دستیابی به غایت اهداف آموزشی می باشد.