شهلا دهقانی

مقدمه : هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه ای هیجانات شرم و گناه در رابطه بین منش های اخلاقی و پرخاشگری بود. روش : روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. مشارکت کنندگان در این پژوهش 343 دانشجوی (142 مرد، 193 زن و 8 نفر جنسیت خود را مشخص نکرده بودند) دوره کارشناسی دانشگاه شیراز در سال تحصیلی 1398 بودند که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و مقیاس منش های اخلاقی (خرمائی و قائمی، 1397)، پرسشنامه شرم و گناه (کوهن و همکاران، 2011) و مقیاس پرخاشگری (باس و پری، 1992) را کامل کردند. داده ها با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شد. یافته ها : نتایج روابط ساختاری نشان داد که منش های بخشش گرا و پارسایانه به گونه منفی پرخاشگری را پیش بینی می کنند و منش وظیفه گرا به گونه مثبت پیش بینی کننده پرخاشگری است. براساس یافته ها منش های صداقت گرا، آداب گرا و وظیفه گرا به شکل مثبت احساس گناه را پیش بینی می کنند، منش آداب گرا نیز به شکل منفی احساس شرم را پیش بینی می کند و منش پارسایانه رابطه مثبتی با احساس شرم دارد. همچنین، احساس شرم به شکل مثبت و احساس گناه به شکل منفی پرخاشگری را پیش بینی کردند. علاوه بر این، نقش واسطه ای هیجانات شرم و گناه در رابطه بین منش های اخلاقی و پرخاشگری تأیید شد (05/ > p). نتیجه گیری : در مجموع، یافته ها نشان داد که منش های اخلاقی و هیجان گناه پرخاشگری را کاهش می دهند.

پژوهش حاضر حول شناسایی چگونگی های آموزش مفاهیم اخلاق در مقطع ابتدایی انجام شده است. این پروژه با بررسی کتب درسی، مفاهیم اخلاقی موجود را استخراج کرده و سپس در مقولات کلی تری دسته بندی کرده است. با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی جهت دار،مفاهیم اخلاقی موجود در دروس، مشخص شده و سپس با استفاده از فرایند استنتاجی بر مبنای ملاکهای معین، از نظر انسجام و یکپارچگی در هر پایه و نیز چیدمان فرگشتی در کل مقطع مورد بررسی قرارداده شد. نتایج نشان داد که کنب فارسی در تمام پایه ها، بیشترین تعداد ادبیات داستانی و بیشترین مفاهیم اخلاقی را دارند. متاسفانه چیدمان مفاهیم، موردتوجه قرارنگرفته و از میان پانزده مفهوم اخلاقی، تنها "رفتار نیک"، "نوع دوستی" و "تلاش و پشتکار" فاکتورهای مربوط به انسجام و فرگشت را از نظر کمی و کیفی دارا هستند. سایر مفاهیم از نظر تعداد تکرار و نوع چینش در پایه های مختلف فاقد کارایی لازم هستند.