محمدرسول حق نگهدار

نحوه توسعه شهرها در کشورهای درحال توسعه، با تمرکز و تراکم فعالیتها در بافت مرکزی همراه است و به دلیل ارجحیت تردد خودرو نسبت به انسان و نادیده گرفتن مقیاسهای انسانی، خود موجب بروز مشکلاتی نظیر از بین رفتن آرامش، سرزندگی، امنیت، حس تعلق، مشارکت و تعاملات اجتماعی می گردد. در تحقیق پیش رو سعی گردیده تا ضمن مرور تاریخچه و زمان شکل گیری بافت مرکزی شهر شیراز، و ارایه آگاهی نسبی از وجود برخی پتانسیل ها و ظرفیتهای متنوع و ناگفته بخشی از بافت مرکزی این شهر، با بررسی نظریات و نمونه های موردی و همچنین وضعیت موجود محدوه مورد مطالعه، از لحاظ مصوبات میراثی، طرح های تفصیلی و بازنگری، مسائل ترافیکی، و برداشتهای میدانی، در جهت تبدیل تدریجی بخشی از بافت مرکزی شهر شیراز به پیاده راه، جهت استفاده تمام اقشار و گروه ها گام برداشته شود و بامرور شرایط، امکان سنجی لازم و تاثیرات ناشی از آنرا براساس یافته ها و نتایج درنظر گرفت تا آغازی بر پیاده مداری در بافت مرکزی شهر باشد. روند انجام این تحقیق بصورت تاریخی، توصیفی، تحلیلی است که براساس روش اسنادی، کتابخانه ای و میدانی انجام گرفته است. باتوجه به نتایج حاصله، امکان اجرای پیاده راه در این بافت موفقیت آمیز ارزیابی می شود و آنرا نه تنها محدود کننده قلمداد نمی کند، بلکه نقطه شروع پیاده مداری در بافت مرکزی و توسعه پایدار و همه جانبه(منزلت اجتماعی، صنعت توریسم، هویت، فرهنگ و اقتصاد شهری) در شهر شیراز میداند.

فرسودگی یکی از مهم ترین مسائل شهری است که باعث بی سازمانی، عدم تعادل و عدم تناسب آن می گردد. هدف اساسی نوسازی و بهسازی بافت های قدیمی و فرسوده شهرها، توسعه متناسب کمی و کیفی محیط زندگی برای انسان هاست. بافت های قدیمی علاوه براینکه دارای ارزش های اجتماعی زیبایی شناختی و پایگاه اولیه خاطرات جمعی و هویت بخش شهرهای ما هستند، محل سکونت و معیشت میلیون ها نفر از شهروندان بوده و بنابراین توجه به بهسازی و نوسازی آن امری ضروری می باشد. از میان شیوه های موفق تامین منابع مالی از محل منابع داخلی در طرح بهسازی و نوسازی بافت فرسوده، رایج ترین و عملی ترین آن، ساخت و ساز مشارکتی بین سرمایه گذار و مالک می باشد. در این روش نیز مهم ترین مرحله، ترغیب سرمایه گذاران جهت شرکت در پروژه است. طی فرآیند انعقاد قراردادهای مشارکت در ساخت، مالکان زمین با تحویل آن به سازندگان ساختمان به عنوان آورده و متقابلاً سازندگان نیز با سرمایه گذاری جهت ساخت و اجرا در قبال مالکان زمین، متعهد به انجام امور تجدیدبنا می شوند. در این تحقیق راهکارهای اجرایی رونق ساخت و ساز محله های واقع در بافت فرسوده مصوب با تاکید بر ساخت و ساز مشارکتی در محدوده شهرداری منطقه 2 شیراز که مساحتی برابر با 580 هکتار را در برمی گیرد مورد بررسی قرار گرفته است. میزان سودآوردی قراردادهای مشارکتی در شش محله ای که به عنوان بافت فرسوده شناسایی و به دفاتر تسهیلگری نوسازی و بهسازی واگذارگردیده، سنجیده شده و در پایان درخصوص نحوه مشارکت سرمایه گذاران بخش خصوصی اظهارنظر و محلاتی که قابلیت انعقاد قرارداد ساخت پروژه مشارکتی را ندارد مشخص و راه حل های اجرایی آن تشریح گردیده است.