طاهره زهرایی

تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت به عنوان یک ویژگی ذاتی ناشی از مجموعه باورهای منفی درباره عدم قطعّیت و پیامدهای آن تعریف شده که دربرگیرنده تمایل به واکنش منفی در سطوح هیجانی، شناختی، و رفتاری به موقعیّت ها و حوادث نامعلوم است. با توجّه به گستردگی سازه تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت در ادبیات پژوهشی اختلال های هیجانی و به خصوص رشد قابل توجّه مطالعات در این زمینه در چند سال اخیر، انتخاب ابزار مناسب و دقیق برای اهداف پژوهشی و درمانی مرتبط با این سازه از اهمیت فراوانی برخوردار است. تا کنون جهت سنجش تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت ابزارهایی همچون مقیاس تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت-نسخه ۲۷ عبارتی، مقیاس تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت-نسخه ۱۲ عبارتی، پرسشنامه تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت-نسخه ۴۵ عبارتی، پرسشنامه تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت اختلال ویژه، مقیاس تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت موقعیّت-ویژه و مقیاس پاسخ به عدم قطعیّت طراحی و اعتباریابی شده اند. هدف این مطالعه آن است که این ابزارها را معرفی کند، تاریخچه کوتاهی از هر کدام ارائه نماید، ویژگی های روان سنجی هرکدام را به تفصیل بیاورد و در انتهای هر ابزار، ویژگی منحصر به فرد هر کدام را برای استفاده پژوهشگران و درمان گران بیان کند. این کار به متخصصین امکان می دهد تا به فراخور نوع هدفی که دارند ابزار مناسب خود را از میان این ابزارها انتخاب کنند.

تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت معمولاً به عنوان واکنش های هیجانی، شناختی و رفتاری منفی به موقعیّت های مبهم شناخته می شود. مطالعات مختلفی تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت را به عنوان ویژگی مشترک در بین تمامی اختلا ل های هیجانی به حساب آورده اند. تحمّل ناپذیریی عدم قطعیّت دارای دو بُعد مهمِ آینده نگر و بازدارنده است. هر کدام از ابعاد تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت نیز در اختلال خاصّی نقش دارند. به دلیل نقش مهم تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت در ایجاد و تداوم اختلال های هیجانی متخصصین بالینی در صدد درمان آن برآمدند. در نهایت اینکه تغییر در تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت می تواند در بهبودی علائم اختلال های هیجانی مختلف در درمان فراتشخیصی کمک کننده باشد.در این مرورِ کوتاه سعی شده است ضمن پرداختن به اهمیت تحمّل ناپذیری عدم قطعیّت، جایگاه آن در پدید آیی و تداوم اختلال های هیجانی بررسی و تلویحاتی برای درمان این سازه برای متخصصین ارائه شود.