محمد زند وکیلی

در این مقاله سعی بر آن است که نشان داده شود در ولایت و حکومت علی (ع) به پنج وظیفه یا کارکرد مدیریت (برنامه ریزی، سازمان دهی، رهبری یا فرماندهی، هماهنگی و هدایت، کنترل و نظارت) توجه می شده است. لذا، ضمن طرح مواردی که در این وظایف یا کارکرد ها آمده، نمونه هایی از خطبه ها، نامه ها، و حکمت های امام علی (ع) و دیگر منابع مربوط انتخاب و مطرح شده است. در برنامه ریزی، به مواردی چون هدف، آینده نگری، مدیریت زمان، تداوم، استمرار برنامه ها، و انعطاف پذیری پرداخته شده است. سازمان دهی با تقسیم کار شروع شده و موضوع هایی همانند اطاعت و فرمان برداری، تفویض اختیار، تخصص و حیطه نظارت را دربر می گیرد. در رهبری، به ویژگی هایی از قبیل تقوا، علم و آگاهی، بردباری، انتقاد پذیری، عفو و بخشش، خود سازی، تواضع و فروتنی اشاره می شود. هماهنگی و هدایت، که چهارمین وظیفه است، به منافع وحدت و مضار تفرقه مربوط می شود و در آن مواردی مثل هدایت، انگیزش، تشویق، تنبیه، و روحیه مطرح می شود. پنجمین وظیفه یا کارکرد به کنترل و نظارت اختصاص دارد که پس از توضیحاتی درمورد ضرورت کنترل و نظارت دقیق و مؤثر و انجام اقدامات لازم، انواع تقسیم بندی هایی که در مدیریت (به ویژه مدیریت اسلامی) از آن به عمل آمده، بررسی می شود. ضمناً نتایج تحلیل محتوایی یافته ها در پایان هر بخش به صورت جدول و نمودار نشان داده شده است.