مصطفی رضایی دیل

یکی از مسائل تأثیرگذار در شکل گیری سبک یک اثر ادبی اهداف و کارکردهایی است که مؤلف برای اثر خود درنظردارد؛ برهمین اساس یک محتوای واحد، متناسب با اهداف و کارکردهای گوناگون، می تواند اساس تولید آثار ادبی کاملاً گوناگونی از نظر سبکی شود. پژوهش حاضر کوشیده است با مبنا قراردادن این اصل، دو کتاب کودک را که طرح داستانی و تصویرپردازی یکسان دارند، بررسی کند و با روش کیفی و رویکردی توصیفی-تحلیلی نشان دهد چگونه اهداف و کارکردهای مختلف، دو سبک کاملاً متفاوت را ایجاد کرده است. در این جستار داستان Ape Date اثر نورا گیدوس با داستان «آقای مونی خانم جونی» اثر ناصر کشاورز از منظر سبک شناسی مقایسه شده است. بررسی سبکی این دو اثر نشان می دهد، هرچند این دو کتاب محتوای یکسانی دارند، اهداف متفاوت مؤلفان آن ها سبک های کاملاً متفاوتی را شکل داده است. کتاب Ape Date اثری ادبی-آموزشی است که می کوشد تلفظ صحیح بعضی صامت ها و مصوت ها را به نوآموزان زبان انگلیسی بیاموزد. پدیدآورندگان این اثر یک «کتاب تصویری داستانی آسان خوان» تألیف کرده اند که تعداد کلمه ها در آن بسیار معدود و متناسب با اهداف آموزشی، کتاب و جمله ها بسیار ساده و کوتاه هستند؛ اما کتاب «آقای مونی خانم جونی» یک «داستان مصور» است که می کوشد با روایتی منظوم همراه با بیان جزئیات صحنه ها و کنش ها، کودک را به خود جذب کند و او را به شنیدن و خواندن چندباره و به ذهن سپاری داستان و بازگویی آن برانگیزد و از این طریق به «رشد ذهنی، تقویت حافظه و زبان آموزی» او یاری رساند.  

با گسترش فضای مجازی و افزایش راه های ارتباطی، دسترسی به مطالب و محتواهای علمی و هنری بسیار آسان شده است. با استفاده از این ظرفیت عظیم می توان با بهره گیری از قالب های هنری به ترویج و گسترش غیر مستقیم آموزه های دینی پرداخت. یکی از انواع هنرهای دینی که در صورت عرضه مناسب توانایی جذب و تأثیرگذاری بالایی دارد، ادبیات آیینی است؛ این گونه ادبی علاوه بر غنای محتوایی، جذابیت لفظی و شنیداری نیز دارد و می تواند سبب جذب مخاطبان مختلف به محتواهای دینی شود؛ هم چنین می توان با بهره گیری هوشمندانه از امکانات متنوع فضاهای مجازی، محتوای والا و گیرای ادبیات آیینی را به سهولت و گستردگی در اختیار مخاطبان قرار داد که سایت ها و وبلاگ ها، نرم افزارهای کاربردی و شبکه های اجتماعی از جمله امکاناتی هستند که می توان با عرضه انواع مختلف ادبیات آیینی در این برنامه ها، طیف های مختلفی از کاربران و مخاطبان را تحت تأثیر قرار داد و به ترویج و تعمیق عواطف مذهبی و دانش های دینی در آن ها همت گماشت. در این پژوهش، به همین مسئله- قابلیت های ادبیات آیینی در ترویج معارف دینی و بهره مندی از امکانات فضای مجازی برای عرضه این نوع ادبی- پرداخته و پیشنهادهایی برای بهره مندی حداکثری از این قابلیت ها و امکانات ارائه شده است.