عسکر خدادادی

برنامه ریزی منطقه ای باهدف توسعه و کاهش نابرابری ها از موضوعات مهم در کشورهای درحال توسعه محسوب می شود، لازمه ی برنامه ریزی منطقه ای، شناسایی جایگاه مناطق نسبت به یکدیگر ازلحاظ توسعه است. کاهش نابرابری ها در بهره مندی از منابع، دست آوردها و امکانات جامعه یکی از مهم ترین معیارهای توسعه به شمار می آید. با توجه به این موارد، هدف از این مقاله، تحلیلی بر نابرابری های فضایی توسعه ناحیه ای در ایران با تأکید بر شهرستان های استان اصفهان می باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی می باشد. برای تحلیل نابرابری های فضایی توسعه ناحیه ای در شهرستان های استان اصفهان، از مدل های تصمیم گیری چند معیاره، SAW و VIKOR استفاده شده است. در این راستا برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار EXCEL و برای ترسیم نقشه های موردنظر از نرم افزار ARC GIS استفاده شده است. نتایج ترکیبی حاصل از هر دو مدل نشان از عدم تعادل و وجود نابرابری منطقه ای در استان اصفهان می دهد. به گونه ای که شهرستان های مبارکه، نطنز، نائین، اردستان، خوانسار و کاشان کاملاً برخوردار، شهرستان های خور و بیابانک، شاهین شهر، شهر رضا، گلپایگان، فریدون شهر و نجف آباد برخوردار، شهرستان های دهاقان، اصفهان، آران و بیدگل، سمیرم، فریدن و تیران و کرون نسبتاً برخوردار و شهرستان های چادگان، برخوار، خمینی شهر، لنجان و فلاورجان شهرستان های محروم استان هستند.

 در نزد هر یک از افراد جامعه بعد از خوراک و پوشاک، مسکن سومین نیاز اساسی است. مسکن چیزی بیش از یک سرپناه فیزیکی صرف است و تمامی خدمات و تسهیلات عمومی لازم را برای بهتر زیستن انسان شامل می شود و باید حق تصرف نسبتاً طولانی و مطمئن برای استفاده کننده فراهم باشد.. امروزه در بسیاری از شهرهای بزرگ جهان، افرادی را می یابیم که به دلایل گوناگون توانایی زندگی در خانه های مناسب و متعارف را در شهرهای خود نداشته و از روی اجبار برای ادامه ی زندگی به شهرهای دیگر ودر برخی موارد کشورهای دیگر مهاجرت می کنند. این مهاجرت ازیک سو باعث پیدایش حاشیه نشینی و مشکلات ناشی از آن می شود و از سوی دیگر امنیت (قاچاق کالا، قاچاق مواد مخدر) کشور را در نواحی مرزی به خطر می اندازد. با توجه به اینکه هدف این مقاله تحلیل فضایی مسکن در استان های مرزی است، این پژوهش در صدد آن است که با استفاده از روشهای تصمیم گیری چند معیارِ (Electre, Topsis) و نرم افزار GIS به سطح بندی مسکن و مقایسه ی کیفیت مسکن استان های مرزی بپردازد. تا بتوان بر این اساس برنامه ریزی های دقیق تری برای بهبود وضعیت مسکن این استان ها و جلوگیری از مشکلات گفته شده انجام داد. روش تحقیق از نوع توصیفی و همبستگی است و روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی است. نتایج نشان می دهد که در بین استان های مرزی ازلحاظ سطح بندی مسکن وکیفیت مسکن استان آذربایجان شرقی و مازندران رتبه اول را دارند و بدترین وضعیت به ترتیب مربوط به استان های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و بوشهر بوده است.