محمدرضا امینیان

با توجه به وضعیت نظام بین المللی موجود، برخی ابعاد حقوقی مداخله بشردوستانه با توجه به حاکمیت کشورها بر منابع طبیعی شان و خصوصاً مقوله محیط زیست و نظریه های رو به افول بودن حاکمیت مطلق کشورها، به نظر می رسد هرچقدر قدرت سازمان های بین المللی مدافع حقوق بشر و بشردوستانه ای همچون سازمان ملل در رویه عملی و تئوری شان افزایش یابد، به همان میزان از حاکمیت کشورها و مطلقه بودن آن در سطح داخلی نسبت به استاندارهای رفتاری بین المللی، کاهش می یابد. در این مقاله پژوهشگر به این سؤال پاسخ می دهد که آیا شورای امنیت می تواند در مقوله محیط زیست نیز، اقدام به مداخله بشردوستانه نماید و صلح و امنیت بین المللی را در خطر ببیند؟ همچنین با مرور مطالب مرتبط و گردآوری اطلاعات از منابع مختلف، محقق به این نتیجه رسیده است که شورای امنیت وجود هرگونه تهدید علیه صلح، نقض صلح یا عمل تجاوز را احراز و توصیه هایی خواهد نمود یا تصمیم خواهد گرفت که برای حفظ یا اعاده صلح و امنیت بین المللی به چه اقداماتی طبق مواد ۴۱ و ۴۲ باید مبادرت شود. با احراز تهدید علیه صلح، نقض صلح یا عمل تجاوز مصرح در ماده ۳۹، شورای امنیت می تواند بر اساس ماده ۴۱ به وضع تحریم های گسترده از جمله اقتصادی و تسلیحاتی بپردازد و یا بر اساس ماده ۴۲ به اقدامات نظامی متوسل شود. از آنجا که تشخیص و احراز وقوع تهدید صلح، نقض صلح و یا عمل تجاوز مذکور در ماده ۳۹ منشور به خود شورای امنیت واگذار شده است. بر اساس این ماده، شورای امنیت این اختیار را دارد که وجود هرگونه تهدید علیه صلح و امنیت بین المللی را احراز و از طرفین دعوا بخواهد از اقدامات موقتی که شورا به صلاحدید خود اعمال می دارد، پیروی نمایند و از اعضای سازمان ملل بخواهد اقدامات لازم را برای حفظ صلح و امنیت بین المللی اتخاذ نماید.