سید امیر آذرشین

شک نگری و کم بودن میزان اعتماد به رسانه ملی سبب می شود که افراد جهت آگاهی بیشتر به سمت منابع غیر رسانه ای از جمله شبکه های اجتماعی و رسانه های بیگانه روند و در نتیجه همین امر سبب ایجاد شک و تردید و در نهایت ایجاد شایعه در میان افراد می شود. با توجه به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر با استفاده از روش میدانی، تکنیک پیمایش، ابزار تحقیق پرسشنامه و استفاده از نرم افزار SPSS به دنبال بررسی ارتباط بین استفاده از رسانه ملی و باور پذیری شایعه در شبکه های موبایلی در بین مردم شهر اهواز به عنوان هدف اصلی می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی ساکنان 15 سال به بالای شهرستان اهواز می باشد که با استفاده از فورمول کوکران تعداد 384 نفر از آنها به عنوان حجم نمونه مورد بررسی قرار گرفته شده است. بر اساس یافته ها بین سرعت در انتقال خبر رسانه ملی (290/0- =P)، بی طرفی رسانه ملی در انتقال اخبار (280/0- P=)، استفاده از منابع موثق در بیان مطالب (345/0- = P)، اعتماد به رسانه ملی (446/0- =P) و سانسور در رسانه ملی (318/0= P) با باور پذیری شایعه در شبکه های موبایلی معنادار وجود دارد؛ بنابراین تمامی فرضیه های پژوهش تأیید می شوند. بر اساس نتایج رگرسیون پنج متغیر فوق به طور کلی توانسته اند به میزان 36/0 تغییرات متغیر باور پذیری شایعه در شبکه های موبایلی را تبیین معنادار کنند (36/0 R2=).

با وجود رسانه های اجتماعی مجازی چون تلگرام پدیده شایعه رواج بسیاری پیدا کرده است. از طرفی دیگر وقت ی مخاط ب از اطلاع رسانی شبکه های رسمی، مانند تلویزیون قانع نشود و حس کن د در جریان کل پدیده یا رخداد قرار نگرفته اس ت، ضمن کم ش دن اعتماد به جریان اطلاع رس انی رس می، س عی در کسب اط لاع از ط رق دیگر مانند پیام رسان های موبایلی می کند. به مرور زمان و در نتیجه منطقی این اتفاق، اخبار منتش ر ش ده در پیام رسان های موبایلی ک ه همواره ممکن است آمیخته با شایعات باشد به عنوان منبع مورد مراجعه مخاطبان قرار می گیرد. در این پژوهش با هدف بررسی میزان باورپذیری پدیده «شایعه» در پیام رسان های موبایلی بین مردم شهرستان اهواز با تأکید بر نقش «رسانه ملی» به انجام رسیده است. روش پژوهش، پیمایشی و ابزار اندازه گیری، مصاحبه و پرسشنامه است. جامعه آماری کلیه افراد 15 تا 60 سال ساکن شهر اهواز هستند که بر اساس آمارنامه کلان شهر اهواز در سال 1390، 728955 نفر بوده اند. روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای است. نتایج نشان داد 8/48 درصد پاسخ افراد اعتماد خود را به مطالب ارائه شده از رسانه ملی را زیاد و خیلی زیاد دانسته و 2/51 درصد افراد اعتماد زیادی به مطالب ارائه شده از رسانه ملی ندارند. همچنین 62 درصد افراد اظهار داشته اند که در صورت مواجهه با اخبار متناقض رسانه ملی را جهت آگاهی از اخبار واقعی انتخاب می کنند. همچنین در حدود 80 درصد افراد رسانه ملی را قابل اطمینان تر از پیام رسان های موبایلی می دانند.