نوید صفایی

نگاه تطوری به اقتصاد از زمان انتشار کتاب نلسون و وینتر (1982) جان تازه ای گرفت و پس از آن متفکران بسیاری به استفاده و وام گرفتن از تعابیر تطور زیستی در سپهر اقتصادی-اجتماعی علاقه مند شدند. آنها تلاش وافری کردند تا اقتصاد مرسوم را که ریشه در مکانیک نیوتنی داشت به سمت و سویی سوق دهند که بتواند از آموزه های زیستی وام گرفته و تبیین های بهتری از فرآیند تغییر و توسعه اقتصادی ارائه دهد. در این مقاله، یک کوشش نظری برای جمع آوری و ارزیابی نقادانه آخرین یافته های پژوهشگران در ارتباط با اخذ مفاهیم زیستی در توصیف تطور فضای اقتصادی-اجتماعی صورت گرفته است. از رهگذر بحث در مورد دو موضوع تطور و توسعه اقتصادی نشان داده می شود در چه حوزه هایی این وام گرفتن ها موفق بوده و در چه حوزه هایی نمی توان بیش از این به مفاهیم زیستی اتکا کرد. مدلل می کنیم آموزه های زیستی می توانند در غنابخشیدن متافیزیک حامی نظریات اقتصادی مؤثر باشند، به شرطی که با توضیحات دیگری مثل منطق موقعیت تکمیل شوند و بتوان با تدوین فرضیه های آزمون پذیر، ارزیابی های نقادانه ای از مدعیات نظریه تدوین شده داشت

رهیافت های تطوری به اقتصاد از زمان کتاب مشهور نلسون و وینتر در سال 1982 جان تازهای گرفت و چشم انداز جدیدی در برابر تئوری پردازی و رهیافت های جدید سیاست گذاری گشود. از آن زمان تاکنون، فرض سادۀ استقراض از مفاهیم بیولوژی در اقتصاد، در برابر نگاه نئوکلاسیکی که وامدار تفکر مکانیک نیوتنی و کاربست آن در اقتصاد بود، مسیری طولانی را پیموده و مباحث آن بسیار تخصصی تر شده است. در این مقاله، با نگاهی به تاریخچۀ اقتصاد تطوری، در برابر رهیافت رقیب آن یعنی اقتصاد نئوکلاسیک، تلاش می شود موضوعات روز و پرسش های پیش روی، با توجه به آخرین دانش روز و از منظر علمی - ترویجی بررسی شود.