محمدباقر مؤیدی

با توجه به اینکه در سالیان اخیر صنایع داخلی با اُفت شدیدی مواجه گردیده اند و بعضی از آنها وَرشکسته شده و برخی نیز در آستانه وَرشکستگی می باشند، وجود تحقیقی که بتواند دلائل وَرشکستگی صنایع داخلی را به صورت ساده و کاربردی به تصویر کشیده و قابل انعکاس به مسؤلینِ محترمِ دولت، نمایندگان مجلس، قوه قضائیه و سایر ارگانهای دولتی و خصوصی باشد، کمتر به چشم خورده است. از این رو نویسندگان مقاله کوشیده اند تا در مرحله اول بخش عمده ای از دلائل وَرشکستگی و اُفت صنایع داخلی را از نوشته ها و سخنانِ مسؤلینِ کشوری و کارشناسان و متخصصین، استخراج نمایند. در گام دوم نیز این دلائل به رؤیت کارشناسان خبره و مشاورین وزارت صنایع و معادن رسانده شده است. سپس با استفاده از ابزار توسعه کیفیت (QFD) و روش تجزیه و تحلیل اثرات و حالات خطا (FMEA)، بیش از 90 مشکل و مسأله استخراج شده دسته بندی و اولویت بندی، و نتایج حاصل به عنوان ورودی برای ترسیم نمودار علت و معلول (نمودار استخوان ماهی) به کار گرفته شده است. در این مقاله جهت رسم نمودارِ علت و معلول، دلائل وَرشکستگی و اُفت صنایع داخلی به هشت قسمت دسته بندی شده اند: 1. دولت، 2. صنایع داخلی، 3. قاچاق کالا، 4. بانک، 5. قوه قضائیه، 6. مجلس، 7. محیط و8. مردم. این نمودار از یک طرف می تواند به سادگی نشان دهنده مشکلات صنایع داخلی به ترتیب اهمیت باشد و از طرف دیگر ارگان ها و سازمان های مرتبط را برای حل مسائل مشخص نماید. تحقیق حاضر از لحاظ هدف، پژوهشی عملی است، و از لحاظ ماهیت و روش، تحقیقی توصیفی-کاربردی می باشد که در آن جهت جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است و از قضاوت افراد خبره نیز جهت اعتبار روایی و پایایی آن بهره گرفته شده است.