سمیه کوهساری

رابطه شاگرد- معلم، در تمام نظام های آموزشی، جنبه کلیدی ایجاد محیط های آموزشی کارآمد است. لذا، بررسی رفتار معلمان در کلاس های درس و شناسایی درک دانش آموزان از نحوه رفتار معلمان یکی از ضرورت های پژوهشی در هر نظام آموزشی است. به همین منظور، پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت رفتار تعاملی معلمان با شاگردان در مدارس راهنمایی شهر گرگان شکل گرفت. روش پژوهش، پیمایشی بود و کلیه دانش آموزان مقطع راهنمایی شهر گرگان و معلمان ریاضی آنها به عنوان جامعه آماری پژوهش در نظر گرفته شدند. بدین ترتیب، 354 دانش آموز پایه دوم و سوم به همراه معلمان ریاضی خود به عنوان نمونه وارد پژوهش شدند. روش نمونه گیری در گروه دانش آموزان تصادفی خوشه ای و در گروه معلمان از نوع هدفمند بود. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد رفتار تعاملی معلم بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تی استفاده شد. یافته ها نشان داد که درک دانش آموزان از سبک رفتاری غالب معلمان ریاضی در کلاس، مطابق با الگوی سلطه گری- سلطه پذیری بود، ولی معلمان ریاضی معتقد بودند که تفاوتی بین به کارگیری سبک های تعاملی سلطه گری- سلطه پذیری و همکاری- مخالفت جویی در بین آنها وجود ندارد و از هر دو سبک به طور یکسان بهره می برند. هم چنین نتایج نشان داد که بین تصویری که معلمان از تعامل شان با دانش آموزان و تصویری که دانش آموزان از نحوه تعامل معلمان خود در ذهن دارند، در رفتارهای سرزنش کننده، جدی و مردد تفاوت معنی دار است، به گونه ای که دانش آموزان معتقدند که این سبک ها بیشتر مورد استفاده معلمان قرار می گیرد ولی معلمان اعتقاد دارند که این سبک ها را کمتر به کار می برند. مقایسه درک معلمان و دانش آموزان از میزان به کارگیری رفتار تعاملی معلمان در دو سبک همکاری- مخالفت جویی و سلطه گری- سلطه پذیری حاکی از عدم وجود تفاوت معنی دار بود.