الهه فرجی

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان نگرش مثبت به فرزند در بین زنان همسردار 40-18 سال شهر ایلام و شناسایی عوامل اجتماعی مؤثر در نگرش این جمعیت با روش پیمایش انجام شده است. نمونه ی پژوهش 190 نفر از زنان همسردار 18 تا 40 سال شهر ایلام است که با روش نمونه گیری خوشه ای انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی است، نگرش مثبت به فرزند در بین زنان شهر ایلام در حد متوسطی قرار دارد. در تحلیل رگرسیون چند متغیره نیز 7/38 درصد از واریانس میزان نگرش مثبت به فرزند توسط متغیرهای نقش منفی ماهواره در داشتن تعداد فرزندان زیاد، نقش مثبت تلویزیون در داشتن تعداد فرزندان زیاد، نظر دیگران نسبت به زن باردار و تعداد فرزندان زیاد، دلسرد کردن از طریق خانواده و اطرافیان، وضعیت اشتغال پاسخ گو و میزان صمیمیت با دیگران نزدیک تبیین می شود. در تحلیل مسیر، شاخص دلسرد کردن از طریق خانواده و اطرافیان بیشترین تأثیر (336/0-) و متغیر وضعیت اشتغال کمترین تأثیر (140/0) را در نگرش مثبت به فرزند دارد. در نهایت می توان نظریه های یادگیری اجتماعی، فشار هنجاری و شبکه های اجتماعی را برای تبیین رابطه ی عوامل اجتماعی با میزان نگرش مثبت به فرزند مناسب دانست.

هدف پژوهش حاضر بررسی میزان تمایل به باروری زنان همسردار 40-18 سال شهر ایلام و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن است. روش پژوهش، پیمایش است. پیمایش با نمونه ی 190 نفری (با توجه به واریانس به دست آمده و استفاده از فرمول کوکران)، با روش نمونه گیری خوشه ای و ابزار پرسش نامه و تکنیک مصاحبه انجام شده است. سپس، داده ها با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها حاکی از آن است که میزان تمایل به باروری در بین زنان شهر ایلام زیر حد جایگزینی قرار دارد. در تحلیل رگرسیون چند متغیره نیز متغیرهای نقش منفی ماهواره و تلویزیون بر داشتن تعداد فرزندان زیاد، نقش مثبت تلویزیون بر داشتن تعداد فرزندان زیاد، دلسردکردن از طریق خانواده و اطرافیان، تبلیغات مثبت شبکه های مجازی، ورزش عمومی و سن پاسخگو، 7/43 درصد از واریانس میزان تمایل به باروری را تبیین می کنند. در تحلیل مسیر، شاخص نقش مثبت تلویزیون بر داشتن تعداد فرزندان زیاد، بیشترین تأثیر (323/0) و شاخص ورزش عمومی کمترین تأثیر (124/0) را بر میزان تمایل به باروری دارند. در مجموع، نظریه های یادگیری اجتماعی و مدیریت بدن جهت تبیین رابطه ی عوامل اجتماعی با میزان تمایل به باروری مناسب به نظر می رسند.

سرمایه اجتماعی از مفاهیم نو، مهم و قابل توجه در عرصه علوم اجتماعی است و در چند دهه اخیر تا آن جا اهمیت یافته که به آن ثروت نامرئی هم اطلاق می شود، در این مقاله در صدد بررسی مقایسه ای این مفهوم با مفهوم عصبیت است که توسط ابن خلدون مطرح شدهاست. ابنخلدون برای تحلیل بنای نظام سیاسی، بی نظمی سیاسی و اجتماعی عصر خود از این کلید واژه استفاده کرده و آن را یک عامل وحدتبخش و متحدکننده می داند. در واقع هدف اصلی این است که در نهایت به پاسخ این سؤال برسیم که آیا می توان عصبیت ابنخلدون را با توجه به نظریات سرمایه اجتماعی روزآمد کرد؟ چارچوب نظری مقاله حاضر مبتنی بر نظریه گیدنز و مکمل آن آراء پاتنام است. مجموعه بحث های ارایه شده بدین نتیجه رهنمون گردیده که علاوه بر این که دو مفهوم دارای اشتراکاتی هستند، از برخی جهات با هم تفاوت هایی دارند که آن ها را از هم جدا می کند. از این تفاوت ها می توان چنین استنباط کرد که کاملا نمی توان عصبیت را روزآمد کرد. در واقع آن بخشی از عصبیت که پیوندی تنگانگ با اجتماع قبیله ای دارد را نمی توان روزآمد کرد. ولی مصداق هایی از عصبیت که از مختصات اجتماع قبیله ای نیست را می توان روزآمد کرد مانند دین که در اغلب جوامع بشری، به ویژه جامعه ما هم چنان عامل عمده همبستگی است، هم پیمانی نیز که امروزه در قالب منظقه ای و جهانی شکل می گیرد، از جمله مواردی هستند که به امکان روزآمد ساختن نظریه عصبیت ابن خلدون با جامعه جدید کمک می کنند.