ندا جعفری نسب کرمانی

هدف: با توجه به اهمیت گزارش حسابرس و پیامدهای تغییر آن در محیط های مختلف قانونی، سیاسی و اقتصادی و در نظر گرفتن تحولات اخیر جهان در گزارش حسابرس، این پژوهش با هدف بررسی ایرادهای گزارش کنونی حسابرس و نیز، شناسایی چالش ها و فرصت های اجرای استاندارد بین المللی حسابرسی 700 (تجدیدنظر شده 2015) و 701 (جدید) در ایران انجام شده است. روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی و ابزار مصاحبه عمیق استفاده شده و به همین منظور با 18حسابرس و 15سرمایه گذار با تجربه مصاحبه شده است. یافته ها: در این پژوهش ایرادهای گزارش کنونی حسابرس در ایران (شکل، محتوا، ارائه گزارش حسابرس) و ریشه های آن (اقتصادی، قانونی، حرفه حسابرسی، گزارشگری شرکتی، استانداردهای حسابرسی و انتظارات) و همچنین چالش ها (مقاومت حسابرسان، مشکلات اجرای استاندارد، افزایش ریسک گزارشگری، مقاومت صاحبکار و افزایش احتمال سردرگمی و تفاوت در برداشت استفاده کنندگان از موضوع های کلیدی حسابرسی)، فرصت ها (ارتقای گزارش حسابرس و حرفه حسابرسی، افزایش ارتباطات، بهبود تصمیم گیری سرمایه گذاران و کمک به مدیریت) و راهبردهای لازم (آموزش، ضمانت های کافی برای اجرا، استانداردگذاری و نحوه اجرا) به منظور اجرای صحیح گزارش جدید حسابرس شناسایی شدند. همچنین موضوع های کلیدی حسابرسی از دیدگاه حسابرسان و سرمایه گذاران و سایر تقاضای اطلاعاتی سرمایه گذاران از گزارش حسابرس از دیدگاه سرمایه گذاران استخراج شد. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش، سطح کنونی گزارش حسابرس از سطح استاندارد فعلی فاصله بسیاری دارد و نیازمند اقدام های مؤثر از جمله افزایش نظارت بیشتر بر حرفه حسابرسی توسط مراجع ذی صلاح و افزایش کیفیت گزارش حسابرس برای رفع ایرادهای گزارش کنونی حسابرس است. یافته های این پژوهش ضمن دانش افزایی در حوزه حسابرسی، بینشی را برای مرجع استانداردگذار حسابرسی و سازمان بورس و اوراق بهادار، به عنوان مقام ناظر فراهم می کند تا بتوانند با در نظر گرفتن فرصت ها و چالش های پیشرو، در مسیر تحقق اهداف در نظر گرفته شده برای گزارش جدید حسابرس، گام های مؤثرتری بردارند.

  با توجه به تجدیدنظر در استاندارد بین المللی حسابرسی 700 و تدوین استاندارد بین المللی حسابرسی 701 توسط هیات استانداردهای بین المللی حسابرسی و اعتباربخشی و اجرایی شدن آن ها از 15 دسامبر 2016، هدف پژوهش حاضر بررسی دیدگاه حسابرسان در مورد گزارش کنونی و جدید حسابرس با توجه به تحولات اخیر در گزارش حسابرس است. این پژوهش از نوع پیمایشی است و از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران و سرپرستان ارشد حسابرسی، شرکای موسسات حسابرسی و حسابداران رسمی عضو سازمان حسابرسی و جامعه حسابداران رسمی ایران است. از اعضای جامعه آماری 400 نفر در هم اندیشی "تحولات اخیر در گزارش حسابرس" در اسفندماه 1396 شرکت نمودند که همگی به عنوان نمونه آماری می باشند. از 400 پرسشنامه توزیع شده 72 پرسشنامه کامل و قابل استفاده بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t تک نمونه ای استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که حسابرسان نسبت به مزایا و معایب گزارش کنونی حسابرس دیدگاه های متفاوتی دارند و تغییر گزارش کنونی حسابرس را ضروری می دانند. هم چنین حسابرسان با گزارش جدید حسابرس، اجرای مرحله ای و هم زمان آن برای کلیه واحدهای اقتصادی و شخصیت های حسابداری و افشای دوره تصدی حسابرس در گزارش حسابرس موافقند. یافته های پژوهش می تواند بینشی را برای مرجع استانداردگذار حسابرسی و نیز سازمان بورس و اوراق بهادار فراهم کند که به سوی پذیرش استانداردهای جدید حسابرسی حرکت کنند. هم چنین این پژوهش شواهدی را برای حرفه و دانش حسابرسی در خصوص نگرش حسابرسان ایرانی نسبت به تحولات اخیرگزارش حسابرس فراهم می کند.

اهمیت روزافزون ارزش های منصفانه و سایر برآوردها در گزارش گری مالی، باعث شده است اهمیت این مباحث در حسابرسی نیز قابل توجه گردد. هیات نظارت بر حسابداری شرکت های عام بر مبنای بازرسی های انجام شده و گزارش های مبتنی بر آن در مورد نقص های متعدد، نگران فقدان آمادگی کافی حسابرسان برای مواجه با چالش های موجود در ارزیابی اندازه گیری های انجام شده بر مبنای ارزش منصفانه است. این مقاله، مبتنی بر چارچوب مشخصی از تحقیقات ارائه شده است و بر این اساس قضاوت حسابرس را از طریق تجزیه و تحلیل سه عامل شامل محیط، وظیفه و فرد که با یکدیگر دارای ارتباط تعاملی هستند، مورد بررسی قرار می دهد (بانر، 2008). این چارچوب به ویژه در درک قضاوت های مربوط به حسابرسی ارزش منصفانه و سایر برآوردها مفید است، زیرا حسابرسی دارای عوامل محیطی و وظیفه ای ویژه ای است که نمی توان صرفا با در نظر گرفتن ویژگی های حسابرس به ارتقای کیفیت فرایند حسابرسی اقدام ورزید. علاوه بر آن، با احتساب حوزه های عملی شناسایی شده توسط هیات نظارت بر حسابداری شرکت های عام که مستقیما مفاهیم مربوط به حسابرسی ارزش منصفانه و سایر برآورها را مد نظر قرار می دهد، می توان زمینه تحقیقات آینده را به گونه ای فراهم آورد که تعامل میان این سه عامل لحاظ گردد.