قاسم میسایی

این پژوهش به بررسی هویت نمایش داده شده از کشورهای عضو 1+5 در رابطه با موضوع مذاکرات هسته ای در روزنامه ایران دوره زمانی 1382 تا 1392 پرداخته است. در مذاکرات هسته ای ایران با کشورهای 1+5، کشورهای غربی با کمک دیپلماسی رسانه ای سعی در امنیتی کردن پرونده هسته ای ایران و همراه کردن آن با واژگانی از قبیل بمب اتمی، تهدیدی برای امنیت جهان داشته اند. بر همین اساس دیپلماسی رسانه ای یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین عوامل بر روی مسائل جدید به طور عام و مسأله پرونده هسته ای ایران به طور خاص است. سؤال تحقیق بدین صورت مطرح شده است: «هویت اعضای 1+5 در متن روزنامه ایران سال های 92-82، چگونه تصویر شده است؟» در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. یافته های تحقیق ضمن تأکید بر، برساخته بودن هویت کشورها در روابط بین الملل، هویت اعضای 1+5 را در گروه های «دوست» و «دشمن» نمایش می دهد

در جمهوری اسلامی ایران مسئله توسعه به صورت برنامه های پنج ساله برنامه ریزی و دنبال می شود و به این لحاظ برنامه های توسعه تصویب شده مهم ترین سند توسعه در ج.ا.ا تلقی می شوند که قبل از هر چیز دیگر باید موضوع تحقیق درباره ی توسعه باشند. پژوهش حاضر به بررسی نحوه نگرش به جهانی شدن در برنامه های توسعه سوم، چهارم و پنجم توسعه پرداخته است. سؤال اصلی تحقیق این گونه مطرح شده است: چه نسبتی بین جهانی شدن و توسعه در برنامه های توسعه جمهوری اسلامی ایران وجود دارد؟ این سؤال در قالب چهار سؤال فرعی زیر دنبال شده است: الف) هر یک از برنامه های توسعه چه دیدگاهی نسبت به جهانی شدن دارند؟ ب) ابعاد مختلف جهانی شدن، در هر یک از برنامه های توسعه چگونه مطرح شده است؟؛ ج) در مقام مقایسه چه تفاوت ها و شباهت هایی بین برنامه های توسعه، ازنظر نگاه به جهانی شدن و توسعه، وجود دارد؟ د) مواد دارای دیدگاه منفی نسبت به جهانی شدن، در هر یک از برنامه های توسعه از لحاظ ابعاد جهانی شدن، در کدام یک از ابعاد موردنظر قرار می گیرند؟ روش تحقیق، تحلیل محتوا انتخاب شده است و جامعه آماری تحقیق متن برنامه های سوم، چهارم و پنجم توسعه انتخاب شده است و برای بررسی دقیق تر از نمونه گیری اجتناب شده است. برای تجزیه وتحلیل نیزاز آمار توصیفی استفاده شده است

موضوع این نوشتار بررسی جایگاه توسعه سیاسی در برنامه های توسعه ج.ا.ا است. ضمن این که توسعه؛ یک مفهوم کلی و تقسیم ناپذیر است. در این جا صرفاً در مقام تحقیق به بررسی جداگانه بعد سیاسی آن پرداخته می شود. بدین منظور با توجه به نظریات موجود، مفهوم توسعه سیاسی شاخص سازی می شود و به سوال ذیل پرداخته می شود: توسعه سیاسی چه جایگاهی در برنامه های پنج ساله سوم، چهارم، پنجم و ششم داشته است؟ به منظور پاسخ گویی به این پرسش از روش تحلیل محتوا استفاده شده است و بندهای برنامه های توسعه به عنوان واحدهای زمینه انتخاب شده اند. یافته های مقاله حاکی از آن است که توسعه سیاسی در سه برنامه توسعه ج.ا.ا مورد توجه بوده است. ولی میزان این توجه در هر یک از برنامه های سه گانه متفاوت است. این میزان توجه در برنامه های سوم، چهارم، پنجم و ششم نیز به ترتیب شامل 31 درصد، 50 درصد، 29 درصد و 43 درصد است. طبق آمار به دست آمده میزان توجه به توسعه سیاسی در برنامه های توسعه، حرکتی افزایشی داشته، با این استثنا که این توجه در برنامه پنجم و ششم نسبت به دو برنامه دیگر کاهش پیدا کرده است.  

پژوهش پیش رو به هویت سازی رسانه ای در جریان مذاکرات هسته ای و به طور موردی هویت گروهی نمایش داده شده از کشورهای عضو 1+5 در روزنامه ایران، دوره زمانی 1382 تا 1392، پرداخته است. در دنیای جدید رسانه ها در موضوعات مختلف به کمک سیاست خارجی آمده اند و با طرح موضوعات مختلف سعی در پیگیری منافع خود دارند. در این میان یکی از مهم ترین کارهایی که رسانه ها در این خصوص انجام می دهند هویت سازی از خود و دیگران است تا بدین ترتیب هم به شکل گیری ذهنیت تصمیم گیران کمک کنند و هم افکار عمومی را به سمت وسوی خاصی هدایت کنند. بر همین اساس، دیپلماسی رسانه ای یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین عوامل بر مسائل جدید به طور عام و مسئله روند هسته ای ایران به طور خاص است. سؤال تحقیق بدین صورت مطرح شده است که «هویت سازی رسانه ای روزنامه ایران درخصوص هویت گروهی اعضای 1+5 در سال های 92-82، از چه کاراکترها و مشخصه هایی برخوردار است؟» در این پژوهش یافته های تحقیق با استفاده از روش تحلیل محتوا ضمن تأکید بر سیالیت و برساخته بودن هویت کشورها در روابط بین الملل، هویت های گروهی اعضای 1+5 را در قالب گروه های «دوست» و «دشمن» نمایش می دهد.