اکبر علیلو

نقشه مفهومی یکی از راهبردهای یاددهی- یادگیری است که می تواند یادگیری معنادار را در دانش آموزان تسهیل کند و روابط بین مطالب درسی را به صورت سلسله مراتبی نمایش دهد. مقاله حاضر بر اساس یافته های پژوهشی تدوین شده است که در آن میزان اثربخشی استفاده از نقشه مفهومی در یادداری و درک و کاربست مفاهیم علوم تجربی ارزیابی شد. برای این منظور از یک طرح نیمه آزمایشی با گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری دانش آموزان پسر ششم ابتدایی شهر خوی در سال تحصیلی 93-92 بود. 4 کلاس درسی به روش نمونه گیری هدفمند (2 کلاس آزمایش و 2 کلاس کنترل) انتخاب شدند که در گروه های کنترل با روش های مرسوم و در گروه های آزمایش با نقشه های مفهومی، مطالب درسی ارائه شد. برای اندازه گیری تأثیر استفاده از نقشه های مفهومی بر پیشرفت تحصیلی از آزمون های پیشرفت تحصیلی با شاخص های مقبول روایی و پایایی استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) و تحلیل واریانس تک متغیره(ANOVA) استفاده شد. یافته های این پژوهش نشان می دهند که ارائه آموزش مبتنی بر نقشه مفهومی در مقایسه با روش های مرسوم بر نمره های دانش آموزان در درک و کاربست تأثیر مثبتی داشت، ولی در سطح یادداری مؤثر واقع نشد. در کل استفاده از نقشه مفهومی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس علوم تجربی نتیجه مثبت داشت.

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی روش نقشه های مفهومی در مقایسه با روش سخنرانی بر بازده های شناختی دانش آموزان در درس علوم تجربی انجام شد. بازده های شناختی شامل یادداری و درک و کاربست مطالب آموخته شده در نظر گرفته شد. برای این منظور از یک طرح شبه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون استفاده شد. 4 کلاس درسی به روش نمونه گیری هدفمند (2 کلاس آزمایش و 2 کلاس کنترل) انتخاب شدند که در گروه های کنترل با روش سخنرانی و در گروه های آزمایش با نقشه های مفهومی، مطالب درسی ارائه شد. برای اندازه گیری تأثیر استفاده از نقشه های مفهومی و سخنرانی بر بازده های شناختی از آزمون های پیشرفت تحصیلی (که این آزمون ها سه سطح یادداری، درک و کاربست مفاهیم را مورد سنجش قرار می دادند) با شاخص های روایی و پایایی مقبول استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چند متغیره (MANCOVA) و تحلیل کوواریانس یک متغیره (ANCOVA) استفاده شده است. یافته های این پژوهش نشان داد که ارائه آموزش مبتنی بر نقشه مفهومی در مقایسه با روش سخنرانی بر نمره های دانش آموزان در درک و کاربست تأثیر مثبتی دارد، ولی در سطح یادداری تأثیری ندارد. در کل استفاده از نقشه مفهومی بر بازده های شناختی دانش آموزان در درس علوم تجربی نتیجه مثبت داشت.

هدف از این پژوهش بررسی رابطه ابعاد انگیزش خودمختاری در آموزش با فرسودگی و اشتیاق شغلی معلمان است و به روش توصیفی- پیمایشی صورت گرفته است. جامعه آماری مربوط به این پژوهش، شامل کلیه معلمان دوره ابتدایی شهرستان خوی در سال تحصیلی 94- 93 به تعداد 1500 نفر بود. نمونه آماری پژوهش نیز طبق جدول کرجسی و مورگان (1970) شامل 306 (122 مرد و 184 زن) تعیین شد که به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای با در نظر گرفتن جنسیت معلمان انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه انگیزش خودمختاری در آموزش روت، آسور، کانات و کاپلان (2007)، فرسودگی شغلی ماسلاچ (1993) و پرسش نامه اشتیاق شغلی اسکافلی و همکاران (2002) استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد بین مؤلفه های انگیزش خودمختاری در آموزش با فرسودگی و اشتیاق شغلی معلمان رابطه وجود دارد. همچنین 15 درصد از واریانس فرسودگی شغلی معلمان و 30 درصد از واریانس اشتیاق شغلی معلمان به وسیله مؤلفه های انگیزش خودمختاری در آموزش آنان تعیین شد. به عبارتی سطوح بالای انگیزش شغلی خودمختار در آموزش به پیامدهای مثبتی مانند افزایش اشتیاق شغلی و کاهش فرسودگی شغلی می انجامد. 

هدف پژوهش حاضر فرا تحلیل رابطه هوش هیجانی با پیشرفت تحصیلی در بین دانش آموزان می باشد. روش انجام پژوهش حاضر فرا تحلیل می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل مطالعات در دسترس بود که در فاصله سال های 1385 تا 1398 در داخل کشور به صورت مقاله تمام متن، پایان نامه دوره کارشناسی ارشد و دوره دکتری و طرح های پژوهشی که چاپ شده اند و در دسترس بودند. در ابتدا تعداد 63 پژوهش انتخاب شدند که بر اساس ملاک های ورود و خروج و تحلیل حساسیت 23 اندازه اثر تحقیق موردبررسی قرار گرفتند. نتایج مربوط به ترکیب اندازه اثرهای رابطه ی هوش هیجانی و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان برای مدل تصادفی 0/314 همچنین اندازه اثر ترکیبی برای مدل ثابت نیز 0/287 به دست آمد که ازنظر آماری معنادار بودند. بنابراین بر اساس نتایج به دست آمده بین هوش هیجانی و پیشرفت تحصیلی رابطه ی مثبت و معنادار وجود دارد.

خوابگاه و زندگی دانشجویی در سراسر دنیا برای تمام دانشجویان چه خوب و چه بد تجاربی را به دنبال دارد. افرادی که برای تحصیل دانشگاه دور از شهر خود را انتخاب می کنند، اکثریت خوابگاه را برای زندگی در حین تحصیل انتخاب می کنند؛ چراکه خوابگاه از طرف خود دانشگاه تعبیه شده و اصولاً برای دانشجویان راحت تر است، چون تسهیلاتی را نیز برای دانشجویان در نظر می گیرند. دانشگاه فرهنگیان نیز از این امر مستثنی نیست. دانشگاه فرهنگیان دارای پردیس ها و مراکزی است، که تعداد محدودی از این پردیس ها و مراکز در هر استان وجود دارد؛ بنابراین، دانشجو معلمان از سراسر یک استان در چند شهر خاص به تحصیل می پردازند و نیازمند محلی برای سکونت هستند و غالباً به پیشنهاد خود دانشگاه نیز خوابگاه را برای سکونت انتخاب می کنند. هدف این پژوهش، بررسی تجربه ی زیسته دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان از زندگی در خوابگاه دانشجویی است. به همین منظور از رویکرد کیفی و از روش پدیدارشناسی توصیفی استفاده شد. جامعه ی آماری این پژوهش دانشجو معلمان دو رشته آموزش ابتدایی و آموزش تربیت بدنی دانشگاه فرهنگیان استان آذربایجان غربی (مرکز شهید مطهری خوی) بودند، که از این جامعه با روش نمونه گیری هدفمند از میان دانشجو معلمان ورودی مهر و بهمن ۱۳۹۷ که بیشترین میزان حضور در خوابگاه را دارند، نمونه انتخاب شد. اطلاعات لازم با استفاده از مصاحبه نیمه سازمان یافته کسب گردید. مدت زمان هر مصاحبه ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت متغیر بود و پس از ۱۲ مصاحبه، اشباع اطلاعاتی حاصل شد. پس از انجام مصاحبه ها و کدگذاری و تحلیل آن ها با استفاده از نرم افزار nvivo تجربه ی دانشجو معلمان از زندگی در خوابگاه دانشجویی در ۴ مضمون اصلی شامل: انتظارات و امکانات، بهداشت محیط، تعامل و ارتباط، کیفیت تحصیل و ۱۸ زیر مضمون قرار گرفت. نتایج بررسی نشان می دهد که خوابگاه دانشگاه فرهنگیان دارای کمبودهایی بود مانند نبود اتاق مطالعه، تعداد بالای افرادی که در یک اتاق زندگی می کنند، غذای نامناسب و برخی کمبودهای دیگر و اما به هرحال فرصت هایی نیز برای دانشجویان به دنبال داشت تا تجربه های جدیدی کسب کنند.

پژوهش حاضر باهدف ارائه مدل علی برای پیش بینی خودکارآمدی دانش آموزان بر اساس متغیرهای کیفیت تدریس و ساختار کلاس با واسطه گری حمایت عاطفی معلم انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه ی دانش آموزان پسر پایه دوم دبیرستان شهر خوی در سال تحصیلی 99-98 است که تعداد کل آن ها 1901 نفر می باشد. حجم نمونه ی آماری، براساس فرمول کرجسی و مورگان (1970)، 320 نفر و با شیوه ی تصادفی خوشه ای چندمرحله ای، انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های کیفیت تدریس معلم کمپل (2000)، ساختار کلاس الیوت و چرچ (2001)، خودکارآمدی شرر (1982)، حمایت عاطفی ساکیز (2007) استفاده شد. برای تجزیه تحلیل داده ها روش تحلیل مسیر داده ها با نرم افزار Amos18، به کاربرده شد. مطابق با یافته های پژوهش، ادراک دانش آموزان از ساختار کلاس اثر مستقیم بر خودکارآمدی دانش آموزان دارد. همچنین اثر غیرمستقیم ساختار کلاس و کیفیت تدریس از طریق حمایت عاطفی معلم بر خودکارآمدی دانش آموزان معنادار است. در کل کیفیت تدریس و ساختار کلاس از طریق حمایت عاطفی می تواند خودکارآمدی دانش آموزان را افزایش دهد.