محمدعلی توحیدی نیا

محمدعلی توحیدی نیا

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۷ مورد از کل ۷ مورد.
۱.

بررسی تحلیلی تعامل ائمه (ع): با دو رویکرد عقل گرا و نص گرا؛ مطالعه تطبیقی گونه های مواجهه صادقین (ع) با سران معتزله و اصحاب اثر(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: امام باقر امام صادق عقل گرایی نص گرایی معتزله اصحاب اثر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 122 تعداد دانلود : 896
عقل گرایی و نص گرایی از چالش برانگیزترین موضوعات تاریخ تفکر اسلامی بوده و نخستین نشانه ها و ثمرات خود را در تفکر و عمل اصحاب اثر و معتزله نشان داده است. در نوشته حاضر پس از طرح مهم ترین گونه های مواجهه صادقین8با این دو گروه، تطبیق گونه ها در دستور کار قرار گرفته تا راه برای تحلیل اشتراکات و اختلافات مواجهه گشوده شود. فرضیه تحقیق این بود که رویکرد مشترک صادقین8در ارتباط با سران اصحاب اثر، مبتنی بر مراجعه به سنت نبوی برای فهم دینی بود؛ در کنار مواجهه ای سنجیده با معتزله به دلیل ضرورت اصلاح چگونگی بهره گیری از عقل در فهم دینی. یافته های پژوهش نمایانگر تعدد گونه های همگرایی با اصحاب اثر در برابر تعدد گونه های واگرایی با معتزله است. البته جز رویکردهای حدیثی و عقلی، متغیرهای دیگری هم در نوع مواجهه با این دو فرقه مؤثر بوده است.
۲.

مواجهۀ امامین صادقین (ع) و اصحاب ایشان با مرجئه(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: صادقین (ع) شیعه مرجئه هم گرایی واگرایی ابوحنیفه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 518 تعداد دانلود : 332
پس از رحلت رسول خدا(ص) و ظهور و بروز تحولات سیاسی و پیدایش آرای فکری متعدد و به دنبال آن، ظهور تدریجی فرق و مذاهب اسلامی، بخصوص در منطقه حجاز و عراق، آرای مختلفی در حوزه های فقهی، کلامی و تفسیری بروز یافت و درنتیجه بخش قابل توجهی از زندگانی ائمه و اصحاب آنان به مواجهه با آنها اختصاص یافت. این ظهور و تضارب آرا، در دوران امامین صادقین اوج گرفت و بدین ترتیب شرایط اجتماعی اقتضای تعامل آن گرامیان و شیعیان آنان با صاحبان نظریه های متعدد و پیروان آنان را داشت. در این میان، مرجئه از فرقه های پرطرفدار و تأثیرگذار در این مقطع زمانی بود که حضور سران و پیروان آنها در کوفه به عنوان شهری شیعه نشین، زمینه را برای تعامل هرچه بیشتر آنان با شیعه فراهم آورد. این تحقیق با روش تاریخی و تکیه بر توصیف و تحلیل گزاره ها، به بررسی چگونگی مواجهه امامین صادقین و اصحاب ایشان با مرجئه در عرصه فکری و اجتماعی می پردازد. یافته های تحقیق نشان می دهد که مواجهه ایشان با مرجئه در دو بُعد هم گرایی و واگرایی، در قالب گونه های متعددی انجام گرفته است.
۳.

جایگاه توجه به رویکرد نویسنده در ارزیابی گزاره های تاریخ نگاری روایی؛ مطالعه موردی نقش رویکرد حدیثی کلامی شیخ صدوق در طرح اخبار ولایت عهدی امام رضا(ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: تاریخ نگاری روایی امامیه عیون الاخبار عن الرضا (ع) شیخ صدوق رویکرد حدیثی رویکرد کلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 571 تعداد دانلود : 998
بیشتر منابع مربوط به تاریخ زندگانی معصومان(ع)در مجموعه تاریخ نگاری روایی با ویژگی هایی منحصر به خود، جای می گیرند. با این حال، این پرسش کمتر مورد توجه قرار گرفته است که توجه به تفاوت رویکرد نویسندگان در این گونه از تاریخ نگاری، چه ره آوردی برای ارزیابی گزاره های تاریخی به همراه دارد؟ نوشته حاضر برای پاسخ به این پرسش، به مطالعه موردی رویکرد حدیثی و کلامی شیخ صدوق در نقل اخبار مربوط به ولایت عهدی امام رضا(ع) (د. 203ق) می پردازد تا فرضیه گریزناپذیر بودن توجه به دو رویکرد حدیثی و کلامی در ارزیابی گزاره های تاریخی مجموعه تاریخ نگاری روایی را به آزمون گذارد و بر اساس یافته های خود، بر این رهیافت تأکید می کند که پیش از بهره گیری از اخبار تمامی منابع تاریخ نگاری روایی، لازم است به بینش و روش نویسندگان و راویان توجهی جدی شود.
۴.

بینش و روش در تاریخ نگاری شیخ صدوق (مطالعه موردی عیون اخبارالرضا(ع))(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: شیخ صدوق عیون الاخبار عن الرضا علیه السلام تاریخ نگاری روایی تاریخ نگاری امامیه بینش تاریخی روش تاریخ نگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 952 تعداد دانلود : 235
شناخت تحلیلی مجموعه تاریخ نگاری روایی امامیه در گرو توجه به ضوابط، معیارها و قواعد تاریخ شناسی است. این مقاله می کوشد، کتاب عیون الاخبار عن الرضا علیه السلام اثر شیخ صدوق(د. 381ق) را که از مهم ترین آثار در زمینه تاریخ و زندگانی امام رضا(ع) است از این منظر واکاوی کند و با تحلیل گزاره های تاریخی این کتاب، راهی برای دست یافتن به بینش و روش تاریخ نگاری شیخ صدوق بجوید. یافته های این مقاله نشان می دهد که شخصیت حدیثی و کلامی شیخ صدوق، تأثیر مهمی در روش تاریخ نگاری وی داشته است.
۵.

مناسبات اجتماعی و تعاملات فکری امامیه با خوارج در عصر صادقین(ع) (94-148 ه.ق)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: امام باقر (ع) امام صادق (ع) امامیه خوارج تعاملات مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 32 تعداد دانلود : 439
مناسبات اجتماعی و تعاملات فکری امامیه با دیگر جریان های مذهبی در دوران حضور ائمه(ع)، مسئله ای است که با وجود آثاری که درباره آن پدید آمده است به پژوهش هایی تازه نیاز دارد. این مقاله با هدف کشف چگونگی این تعاملات می کوشد با شرح عمیق و گسترده عصر صادقین:(94 148ه.ق) به عنوان یک زمینه، مناسبات اجتماعی و سپس تعاملات فکری و علمی امامیه با خوارج را در دو بخش جدا از هم بررسی کند.  نتیجه این پژوهش نشان می دهد که امامیه در این دوره با راهبری امام باقر(ع)و امام صادق(ع)در کنار مخالفت با هرگونه برخورد عجولانه با اقدامات خوارج، با انگیزه هدایت گری و جذب در پی ارتباط با آنها بودند و هم زمان، با افکار نادرست آنها مقابله علمی می کردند.
۶.

بررسی تحلیلی وضعیت شیعیان امامی در دوران امام هادی(ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: خلافت عباسی فرق اسلامی امام هادی (ع) تاریخ شیعیان سازمان وکالت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 409 تعداد دانلود : 985
عصر امام هادی(ع)، از دوره های مهمّ گسترش و تثبیت تشیع است. مقاله حاضر، با بهره گیری از روش مطالعات اسنادی و تحلیلی در منابع تاریخی، روایی و کلامی، کوشیده است به کشف و وصف چگونگی وضعیت شیعیان در آن دوره بپردازد. یافته های پژوهش نشان دهنده آن است که از یک سو، امام با وجود تنگناهای سیاسی که با آن مواجهه بود، توانست مرزهای اندیشه ای تشیع را برای شیعیانی که پس از شهادت امام جواد(ع) همگی به امامت امام هادی(ع) اتفاق نظر داشتند، حفظ نماید و از سوی دیگر، شیعیان نیز دست به تولید آثار فراوانی برای ترسیم اندیشه های شیعی زدند که به عنوان میراث شیعی همچنان باقی است. شیعیان در برخورد با مواضع محدودکننده خلفای عباسی نیز گاه به صورت ابتکاری و گاه به اشاره امام(ع)، راهبردها و سیاست هایی متناسب اتخاذ کردند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان