علی بابازاده بایی

هدف اصلی پژوهش حاضر پاسخگویی به این پرسش اساسی است که میزان شبکه های اجتماعی در بین مردم استان مازندران چقدر است و تأثیر رسانه های داخلی و خارجی بر شبکه های اجتماعی چگونه است؟ برای پاسخگویی به این پرسش، نظریه مرتبط با موضوع مورد بررسی قرار گرفته و بعد از شاخص سازی و عملیاتی کردن، داده های تحقیق با استفاده از ابزار پرسشنامه از نمونه ای 422 نفری جمع آوری شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که تاثیرگذاری رسانه های جمعی داخلی (0/372) بر شبکه های بیشتر از میزان تاثیرگذاری رسانه های جمعی خارجی (0/161) بر متغیر وابسته مذکور است. لازم به ذکر است که تاثیر هر دو نوع بر متغیر وابسته (شبکه های اجتماعی) مثبت می باشد. به این معنی که با افزایش استفاده از رسانه های داخلی و خارجی، گستره شبکه های اجتماعی افزایش می یابد و در مقابل با کاهش استفاده از رسانه های مذکور، گستره شبکه های اجتماعی کاهش می یابد.

هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر اعتماد اجتماعی دانشجویان دانشگاه مازندران است. سؤال اساسی تحقیق این است: چه عوامل اجتماعی بر افزایش و کاهش میزان اعتماد اجتماعی دانشجویان دانشگاه مذکور تأثیرگذار است؟ چارچوب نظری پژوهش حاضر مبتنی بر تئوری های پاتنام درباره تأثیر استفاده از رسانه های جمعی و مشارکت در انجمن های مدنی بر اعتماد اجتماعی و نظریه رزستین و استول در مورد تأثیر تجربه تبعیض و احساس امنیت بر اعتماد می باشد. برای سنجش پایایی ابزار پژوهش از آلفای کرونباخ استفاده شد. جامعه آماری تحقیق، دانشجویان دانشگاه مازندرن هستند که تعدادشان 9670 نفر و حجم نمونه نیز 375 نفر را شامل می شود. نتایج رگرسیون خطی چند متغیره نشان می دهد که تمامی شش متغیر مستقل در مدل نهایی باقی ماندند. ضرایب تأثیر مدل نهایی متغیرهای مستقل تبیین کننده اعتماد اجتماعی نشان می دهد که به ترتیب، متغیرهای احساس امنیت، استفاده از رسانه های داخلی، امید به آینده، استفاده از رسانه های خارجی، تجربه تبعیض و عضویت در تشکل ها بر اعتماد اجتماعی دانشجویان دانشگاه مازندران اثرگذار هستند. شایان ذکر است که از بین متغیرهای مطرح شده، تأثیر متغیرهای تجربه تبعیض و استفاده از رسانه های خارجی بر متغیر وابسته مذکور منفی می باشد. مدل مذکور می تواند 8/50 درصد از تغییرات اعتماد اجتماعی را تبیین کند. همچنین، تحلیل مسیر مدل علّی تحقیق نشان می دهد که میزان تأثیرگذاری متغیرهای مستقل مطرح شده (بنابر اثرات مستقیم و غیر مستقیم) بر متغیر اعتماد اجتماعی متفاوت است.

رسانه های جمعی با اطلاعات و تحلیل های متفاوتی که در اختیار مخاطبان قرار می دهند به تدریج بخشی از نظام ارزشی افراد را شکل می دهد. این نظام ارزشی نیز به نوبه خود نگرش های مثبت و منفی افراد نسبت به امور مختلف را تحت تاثیر خود قرار می دهد. شناخت جهت و میزان این تاثیر گذاری از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ زیرا این نگرش ها، پایه و اساس اعتماد را شکل می دهند. از این رو، تلاش گردید تا در پژوهش حاضر، تاثیر رسانه های جمعی بر اعتماد اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد. حجم نمونه ۴۰۲ نفر از افراد بالای 20 سال ساکن در شهر بابل است و شیوه نمونه گیری، خوشه ای چند مرحله ای می باشد. روش غالب نیز پیمایشی بوده و برای شناخت میزان روایی ابزار از تکنیک آلفای کرونباخ استفاده شده است. چارچوب نظری پژوهش نیز بر پایه دیدگاه پوتنام، گیدنز و کلمن قرار دارد. نتایج حقیق نشان می دهد که میانگین اعتماد اجتماعی پاسخ گویان( ۷۸/۲ از ۵ ) از حد متوسط پایین تر است. سطح معناداری آزمونt در رگرسیون خطی ساده نیز حاکی از آن است که تاثیر استفاده از رسانه های جمعی بر اعتماد اجتماعی معنادار می باشد و این یافته تایید کننده نظریات مطرح شده می باشد.  همچنین؛ نتایج رگرسیونی خطی چند متغیره (گام به گام) نشان می دهد که چهار متغیر استفاده از تلویزیون ماهواره ای، استفاده از مطبوعات داخلی، استفاده از رادیو ایران و استفاده از اینترنت در مدل نهایی باقی مانده و ۵/۲۰ درصد از تغییرات متغیر وابسته را توضیح می دهد. بیشترین میزان تاثیر گذاری نیز به متغیر استفاده از تلویزیون ماهواره ای اختصاص دارد که بتای آن ۴۰۸/۰- می باشد.

هدف اصلی مقاله حاضر پاسخ به این سوال اساسی است که از میان سه متغیر احساس اثربخشی سیاسی، کسب منفعت و عزت اجتماعی، کدام یک نقش تعیین کننده تری در تبیین مشارکت سیاسی دارند. تعداد نمونه 800 نفر می باشد که از دو جامعه آماری انتخاب شدند. جامعه اول شامل ساکنان شهرهای بابل و ساری و جامعه آماری دوم دربرگیرنده دانشجویان دانشگاه مازندران و علوم و تحقیقات تهران می باشد. یافته ها نشان می دهد که میانگین مشارکت انتخاباتی افراد بیشتر از مشارکت غیر انتخاباتی آنان است و زنان بیشتر از مردان به دنبال کسب منفعت در جریان انجام فعالیت های سیاسی اند. یافته ها همچنین حاکی از آن است که انواع مشارکت سیاسی با سه متغیر اصلی مطرح شده رابطه معناداری دارند. در رگرسیون خطی چند متغیره بین متغیرهای وابسته مشارکت سیاسی انتخاباتی، غیر انتخاباتی و کل با متغیرهای مستقل احساس اثربخشی سیاسی، کسب منفعت و عزت اجتماعی مشخص گردید که در هر سه مدل نهایی ارائه شده، متغیر کسب عزت اجتماعی از مدل خارج گردیده است و میزان تاثیر گذاری احساس اثربخشی سیاسی بر انواع مشارکت سیاسی بیشتر از میزان تاثیرگذاری متغیر کسب منفعت بر متغیرهای وابسته مذکور است.