مریم سجودی

شهرستان رشت از ابتدای شکل گیری، شرایط منحصر به فردی را نسبت به مناطق پیرامونی خویش تجربه نموده و گرایشی روزافزون به تمرکز گرایی داشته است. شکل گیری رابطه ای یک سویه و جهت دهی اکثر جریان های حیاتی و کارکردی استان به سمت شهرستان رشت موجبات انزوا و عدم تحرک را برای سایر نقاط سکونت گاهی استان به همراه داشته است؛ که این امر با افزایش فعالیت های شهرستان رشت، تشدید خواهد شد. این پژوهش زمینه های تمرکز گرایی شهرستان رشت را در سه زمینه ی اداری- سیاسی، اقتصادی – خدماتی و جمعیتی بررسی نموده است و ضمن تشریح مهم ترین نمود ها و مصادیق تمرکزگرایی در زمینه های فوق؛ جهت کاهش تمرکز گرایی در شهرستان رشت و جهت دادن جریان ها به سایر نقاط و بالطبع متعادل نمودن جریان ها و روابط دو سویه؛ از الگوی نوین استراتژی توسعه ی منطقه ای (RDS)، بهره گرفته است. استراتژی توسعه ی منطقه ای با تفکر راهبردی، اجتماع محور و انعطاف پذیر خود در برقراری تعادل های منطقه ای بسیار موثر است چرا که در این الگو تلاش می شود تا از توان ها، ظرفیت ها و اقدامات و همکاری تمامی مناطق بهره جسته و آن را به بهترین شکل ممکن سازمان دهی کرد.

الگوی یکپارچه درون زای منطقه ای دارای پیامدهای مکانی فضایی مطلوب و سبب ساز توسعه متوازن و متعادل منطقه ای در ابعاد مختلف است. با توجه به کاربردی بودن اهداف نوشتار حاضر، بررسی پیامدهای مکانی فضایی برگرفته از الگوی یکپارچه درون زای توسعه منطقه ای مورد نظر این پژوهش است. با این توصیف سؤال راهبردی این است که الگوی یادشده چه آثار و پیامدهایی داشته است. برای پاسخ به سؤال پژوهش، از استراتژی قیاسی مبتنی بر روش شناسی کمّی استفاده شد. در این زمینه، جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان و نخبگان علمی اجرایی در استان لرستان (شهرستان سلسله) بود که با استفاده از شیوه سیستماتیک و مبتنی بر منطق نمونه گیری تعداد 30 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. روش گردآوری داده ها به صورت میدانی و با استفاده از ابزار پرسشنامه و همچنین ابزار تحلیل داده ها با استفاده از روش استنباطی مبتنی بر شاخص های برازش مدل اندازه گیری و مدل ساختاری و بهره گیری از نرم افزار smart PLS بود. نتایج پژوهش نشان داد شاخص های مدل اندازه گیری «الگوی یکپارچه درون زا» و «تحول فضایی» تأییدکننده مدل اندازه گیری پژوهش است. در مدل ساختاری پژوهش، صحت رابطه بین متغیرهای ساختاری/ مکنون پژوهش بر اساس آماره T-value مورد سنجش و صحت این رابطه مورد تأیید قرار گرفت. افزون بر این، مبتنی بر ضریب تعیین (R2) و معیار اندازه تأثیر شدت (F2) شدت و اثر رابطه بین متغیر «الگوی یکپارچه درون زا» و «تحول فضایی» تأیید شد. همچنین شاخص برازش کلی مدل (GOF) نشان می دهد مدل دارای برازش قوی است و داده ها تأییدکننده مدل تجربی پژوهش اند.