بررسی نقش نهادهای مدیریت سرزمینی در تاب آوری ناحیه ای با تأکید بر مخاطرات ناشی از نوسانات آب و هوایی (محدوده مورد مطالعه: بناب)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آمایش محیط سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۹
57 - 84
حوزه های تخصصی:
این پژوهش در راستای تبیین نقش مدیریت شهری در ارتقاء میزان تاب آوری مکان(در مقیاس ناحیه ای) در برابر مخاطرات ناشی از تغییرات آب و هوایی انجام گرفته است. راهبرد حاکم بر پژوهش استقرایی بوده و نوع آن، توصیفی-تحلیلی است. متغیر ظرفیت عملکرد های نهادهای مربوط به مدیریت فضای جغرافیایی(شامل نهادهای ذی مدخل در مدیریت شهر و روستاهای پیرامون شهر بناب) به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شد. بر اساس دیدگاه نظری و چهارچوب هیوگو(2005-2015)، در«سیزده بعد» مورد بررسی قرار گرفت. کاهش مخاطرات ناشی از نوسانات اقلیمی به منظور افزایش میزان تاب آوری ناحیه ای نیز در «شش بعد» مورد سنجش و تحلیل قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش، کلیه خبرگان استانی و شهرستانی دخیل در مدیریت فضای ناحیه ای بناب(شهری-روستایی) بودند که به شیوه کل شماری مورد پرسش قرار گرفتند. از آزمون آماری k.s به منظور بررسی میزان برازش نمونه های آماری، و از آزمون تی تک نمونه ای(T-test) به منظور سنجش مطلوبیت اصول مرتبط با چهارچوب هیوگو استفاده شد. همچنین برای سنجش میزان تأثیرگذاری متغیر مستقل (و ابعاد مختلف آن) بر متغیر وابسته، از معادلات ساختاری، تحلیل عاملی و تحلیل مسیر استفاده گردید. یافته ها نشان داد که از بین معیارهای سیزده گانه مربوط به مدیریت شهری-روستایی جهت تاب آوری فضای ناحیه ای در بناب، «قابلیت دسترسی به اطلاعات مربوط به بلایا در تمامی سطوح برای ذینفعان»؛ «وجود سیستم های هشدار سریع در رابطه با کاهش خطرپذیری»؛ «برقرار نمودن برنامه های آمادگی در برابر بلایا و برنامه های احتیاطی در تمامی سطوح اداری» از نظر مدیران مرتبط با مدیریت فضاهای شهری-روستایی دارای بیشترین تأثیرگذاری در راستای مقابله با مخاطرات ناشی از تغییرات آب و هوایی منطقه و تاب آور نمودن منطقه دارد. خروجی معادلات ساختاری و تحلیل مسیر در خصوص بررسی میزان اثرات مستقیم و غیرمستقیم «ابعاد مختلف مربوط به تغییرات آب وهوایی» بر «مدیریت تاب آوری شهری–منطقه ای» نشان داد که ارزش کمی شاخص های GFI و AGFI به ترتیب برابر 91/0 و 90/0 می باشد؛ لذا مدل ارائه شده، از برازش مناسبی برخوردار است. در نهایت، یافته ها نشان داد که مخاطرات ناشی از عوامل شش گانه ی اقلیمی، با ضریب تأثیر کل 76/0، بر مدیریت تاب آوری شهری-منطقه ای شهرستان بناب تأثیر می گذارد.