عباسعلی داداشی رودباری

کسانی که برای بهره برداری علمی و صحیح از زمین و طبیعت برنامه ریزی می کنند، اغلب به تصمیم گیری هایی نیازمندند که در یک دوره کوتاه از زمان بتوانند محیط را به سمت توسعه پایدار سوق داده، موجب رقابت اقتصادی شوند. در این راستا، مجموعه ای از نقشه های تناسب استفاده از زمین بسیار مناسب خواهد بود. در حالت مطلوب، این نقشه ها باید با معیارهای پیچیده ترکیب و نهایتاً یکپارچه سازی شوند. در این پژوهش با استفاده از دستورالعمل های ارزیابی تناسب اراضی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) به ارزیابی کیفی تناسب اراضی حوضه آبخیز شیردارکلا واقع در استان مازندران برای تناسب فعلی و آینده محصول گندم دیم اقدام شده است. نتایج نشان دادند که در حوضه آبخیز شیردارکلا، اقلیم، رژیم رطوبتی خاک و گروه هیدرولوژی خاک، مهم ترین معیارها برای ایجاد تناسب اراضی هستند و عوامل محدودیت مهم عبارتند از رخنمون سنگی، شیب، پستی و بلندی زیاد و فرسایش آبی با توجه اطلاعات به دست آمده تناسب اراضی فعلی، 12درصد از اراضی منطقه برای کشت دیم مناسب (S1)، 15 درصد تناسب متوسط (S2) و 73 برای کشت دیم نامناسب (N2) است. برای تناسب شرایط آتی 19 درصد از اراضی منطقه برای کشت دیم مناسب (S1)، 8 درصد تناسب متوسط (S2) و 73 برای کشت دیم نامناسب (N2) تشخیص داده شد. کلیه اراضی کوهستانی دارای قابلیت چرا، تپه ها از نظر محدودیت های موجود مانند کوهستانی و دارای قابلیت استفاده مرتع می باشد و کلیه اراضی تراس های فوقانی دارای اولویت استفاده با قابلیت زراعت دیم و آبی به شرط تأمین آب است.

استان اصفهان به دلیل دارا بودن شرایط ویژه جغرافیایی، مناظر بدیع طبیعی، تاریخی و  برخورداری از اقلیم مناسب و منابع آبی فراوان در ردیف یک از مهم ترین مناطق گردشگری کشور می باشد. در این پژوهش با استفاده از شاخص زیست اقلیمی EETمناطق مختلف استان از نظر اقلیم آسایش مورد بررسی قرار گرفته و محدوده زمانی مناسب برای گردشگری و طبیعت گردی در هر کدام از مناطق بر اساس شاخص نامبرده مشخص گردیده است. سپس با استفاده از نرم افزار ARCGISاقدام به تهیه نقشه پراکندگی مقادیر EET در طول سال فصل گرم سال در سطح استان شده است.نتایج حاصل از شاخص EETنشان داد که شرایط بهینه برای استفاده از منابع آبی رودخانه ها،دریاچه ها و سدها جهت انجام تفریحات و ورزش های  آبی در فصل تابستان در بیشتر مناطق استان فراهم می باشد. بر این اساس ایستگاه های نائین، اردستان،نطنز، داران، گلپایگان،اصفهان،کبوتر آباد، اصفهان، شرق اصفهان و شهر رضا با 184 روز و ایستگاهخور بیابانک با 92 روز کمترین تعداد روزهای مطلوب جهت استفاده از تفرجگاه های آبی را به خود اختصاص داده اند.مشخص شد که کلیه ایستگاه های موردمطالعه دارای پیک تابستانه بوده؛ به طوری که از ماه آوریل تا می با یک شیب تندرو به افزایش رفته و ماهه ای ژوئن، جولای و اوت در اوج شرایط گردشگری و ورزش های آبی بوده و ازآن پس (ماه آگوست) با شیب آرامی کاهش می یابد.به طوری که با افزایش دما مناطق ارتفاعی نسبت به مناطق پست دارای شرایط مطلوب تری می باشند.

در این پژوهش به منظور بررسی نقش سطوح ارتفاعی بر اقلیم گردشگری استان مازندران داده های عناصر آب و هوایی مربوط به 15 ایستگاه هواشناسی از سازمان هواشناسی کشور اخذ گردید. این داده ها شامل؛ حداکثر دمای روزانه (سانتی گراد)، میانگین دمای روزانه (سانتی گراد) حداقل رطوبت نسبی روزانه (درصد)، میانگین رطوبت نسبی روزانه (درصد)، بارش ماهانه (میلی متر)، سرعت باد (متر بر ثانیه) و کل ساعات آفتابی در دوره آماری (2010-1991) بوده است. ارزیابی شرایط اقلیم گردشگری هرماه با استفاده از شاخص میزکوفسکی (TCI) انجام گرفت و با توجه به تنوع ارتفاعی ایستگاه ها برای هرماه ارتباط بین تغییرات شاخص اقلیم گردشگری و ارتفاع با استفاده از مدل همبستگی پیرسون در سطح معنی داری (P-value