توکل شرفی

در دنیای سازمانی، زنان از فرصت های بیشتری برای حضور و رقابت با مردان برخوردار شده اند. با وجود افزایش مشارکت زنان در سازمان ها، پیشرفت و ورود زنان به مقام های عالی با موانعی روبروست که تحت عنوان سقف شیشه ای شناخته می شود. در این راستا پژوهش حاضر با هدف شناسایی موانع پیش روی ارتقای زنان با استفاده از روش کیفی کیو در شرکت ملی نفت ایران انجام گرفت. بدین ترتیب که گزاره های کیو از طریق 19 مطالعه انتخاب شده بر اساس پروتکل پژوهش و منابع رسانه ای مانند نشریات، روزنامه ها، برنامه های تلویزیونی و گفتگو با افراد خبره و نخبگان اکتشاف گردید. در ادامه پرسشنامه ای متشکل از 39 کارت و یک پاسخنامه (نمودار کیو) در اختیار 43 نفر از خبرگان قرار گرفت که نظر خود را برمبنای یک طیف کاملاً موافقم (4+) تا کاملاً مخالفم (4-) مشخص نمایند. داده های جمع اوری شده از طریق تحلیل عاملی اکتشافی نوع کیو با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که هفت پنداشت و گروه ذهنی در خصوص موانع پیش روی زنان در دست یابی به سمت های مدیریتی وجود دارد. در این الگوهای ذهنی، گزاره های «مهارت کم تر زنان در بازی های سیاسی»، «توانایی کم زنان در تحمل فشارهای روانی مشاغل مدیریتی»، «اولویت خانواده نسبت به کار برای زنان»، «وابستگی زنان از نظر جغرافیایی و محل زندگی به مردان» و «نیازمند بودن زنان به برنامه کاری منعطف» با امتیاز عاملی بیشتر از مهم ترین موانع ارتقای شغلی زنان بودند.

سازمان ها همگام با گذر عمر خود به طور چشمگیری تغییر می کنند. این تغییرات به نوبة خود می تواند عامل ایجاد تغییراتی دیگر در فرهنگ و یا فضای سازمانی باشد. هدف این مطالعه بررسی رابطه میان فضای اخلاقی همگام با مراحل مختلف دوره حیات شرکت است. این پژوهش بر آن است که بررسی نماید، کدام یک از گونه های فضای اخلاقی در هر یک از مراحل چرخة حیات شرکت نقش پررنگ تری را ایفا می کنند. جامعه آماری تحقیق، شرکت های حضور یافته در دهمین نمایشگاه تخصصی صنعت حفاری در سال 1391 هستند که با استفاده از دو روش نمونه گیری هدفمند قضاوتی و گلوله برفی، 16 شرکت فعال و مشهور در صنعت حفاری به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. بدین منظور پس از بررسی وضعیت نرمال بودن داده ها از طریق آزمون کلموگروف- اسمیرونوف و جهت گیری ناپارامتریک یافته ها، بیانگر آن است که بین انواع فضای اخلاقی و مراحل عمر شرکت رابطه معنی داری وجود دارد. یافته ها نشان داد که شرکت ها در مرحله معرفی و رشد، به فضای اخلاقی توجه و استقلال نگرش بیشتری داشته اند و زمانی که وارد مرحله رشد می شوند دنبال شایستگی های بارز هستند و فضای اخلاقی بر معیارهای چون: خیرخواهی، علاقه صادقانه به رفاه و سعادت همدیگر، حداکثر نمودن نفع شخصی و مجموعه اصول اخلاقی خوب و ملاحظ شده تأکید دارد. در شرکت های بالغ، فضای اخلاقی قوانین و ضوابط حرفه ای برون سازمانی نقش پررنگ تری دارد. در نهایت می توان گفت که شرکت های در حال افول، بیشترین همسویی و تجانس را با فضای ابزاری دارند.