ناهید راستگو

زمینه: یکی از مشکلات مربوط به سنجش شخصیت طولانی بودن مقیاس های اندازه گیری بوده و احتمالا انگیزه پاسخ دهنده را تحت تاثیر قرار بدهد، در سالهای اخیر نیاز به ساخت پرسش نامه های کوتاه به عنوان یک ضرورت در این حوزه از سنجش مطرح شده است. هدف: در این پژوهش به بررسی برخی از ویژگی های روانسنجی پرسش نامه ی 20 سوالی شخصیت ( IPIPکوچک) پرداخته شد. روش: تعداد 780 دانشجو از چندین دانشگاه های شهر تهران (402 دختر و 378 پسر) به روش تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شد و به پرسش نامه ی فرم کوتاه شخصیت (Mini-IPIP) و همچنین پرسش نامه ی پنج عامل شخصیت 60 سوالی(NEO-FFI) پاسخ دادند. یافته ها: یافته های پژوهش گویای نشانگر این بودند که پایایی (آلفای کرونباخ) این پرسش نامه برای پنج عامل شخصیتی بین 68. تا 85. بود، از آنجا که هر عامل توسط 4 سؤال مورد سنجش قرار می گرفت، این مقادیر پایایی از اندازه ای خوب و قابل قبولی برخوردار بودند. نتیجه ی این پژوهش نشان داد که پرسش نامهIPIP کوچک از روایی همگرای خوبی برخوردار است. چرا که کلیه ی ضرایب همبستگی خرده مقیاس های مشابه در دو پرسش نامه ی شخصیتی از مقدار بالایی برخوردار بود. به منظور بررسی ساختار عاملی این پرسش نامه از تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی استفاده شد که نتایج پژوهش گویای این بود که پرسش نامه ی IPIP کوچک از ساختار 5 عاملی برخوردار است. بحث: نتایج این پژوهش نشان دهنده ی اهمیت پرسش نامه ی IPIP در سنجش شخصیت بوده و به ویژه زمانی که مشکل در محدودیت زمانی و هزینه مطرح است، اجرای این پرسش نامه قابل توصیه است.

مقدمه:باوجود اینکه نزدیک به یک قرن از پژوهش در حوزه مطالعات فرهنگ واژگانی و نظریه صفات شخصیتی می گذرد تحقیقات معدودی در جامعه ایرانی در جهت استخراج عوامل مرتبه پایین تر شخصیتی استخراج شده از طریق مطالعات فرهنگ واژگانی صورت گرفته است. این پژوهش به منظور توسعه یک مدل مبتنی بر تحلیل عاملی از شخصیت بر اساس مطالعه فرهنگ واژگانی در فرهنگ ایرانی اجرا شد. روش:این پژوهش از نوع تحقیقات بنیادین و از نظر جمع آوری داده ها نوعی تحقیق زمینه یابی است. جامعه پژوهش کلیه دانشجویان دانشگاه های تهران بودند که 763 دانشجو از میان آن ها به طور تصادفی خوشه ای به چک لیستی مستقل از 147 صفت شخصیتی که توسط محققان بر اساس الگوی مطالعات فرهنگ واژگانی شخصیت از کتب فرهنگ لغات و ضرب المثل های فارسی تهیه شده بود پاسخ دادند و در انتها مدل 5 عاملی شخصیت در فرهنگ ایرانی توسط روش تحلیل عامل اکتشافی یا چرخش واریماکس اکتشاف شد. یافته ها:تحلیل عاملی مرتبه پایین تر با روش مؤلفه های اصلی- چرخش متمایل بر روی ابعاد مدل پنج عاملی استخراج شده در فرهنگ ایرانی (ابعاد روان رنجور خویی، توافق پذیری، وظیفه شناسی، برونگرایی آمیخته با عقلانیت، و بعد متانت) بکار گرفته شد. به منظور تعیین خرده مؤلفه های هر یک از ابعاد شخصیت از روش تحلیل موازی استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی مرتبه پایین تر گویای این بود که علی رغم شباهت هایی بین رویه های اکتشاف شده برای عوامل شخصیت تفاوت های بارزی بین مدل فعلی تحقیق با مدل های شناخته شده جهانی وجود دارد. نتیجه گیری:مقایسه مدل های سلسله مراتبی مطالعه فرهنگ واژگانی فعلی با مدل های نظری دلالت های مهمی را در توسعه مدل های شخصیت منطبق بر فرهنگ ایرانی به همراه دارد که باید مورد توجه سازندگان ابزار شخصیت قرار بگیرد.

با توجه به اهمیت بنیان خانواده و از آنجا که مسائل جنسی یکی از مؤلفه های مهم برای داشتن یک زندگی بانشاط و پایدار است، پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی افزایش دانش جنسی بر رضایت زناشویی زنان متأهل انجام گردید.پژوهش حاضر نوعی پژوهش شبه آزمایشی است که در آن بعد از اجرای پرسشنامه رضایت زناشویی اسپانیر و رضایت جنسی لارسون بر روی زنان متأهل مراجعه کننده به سرا ی محله صادقیه (منطقه18) 30 نفر از آنها به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و درحال انتظار ( کنترل) جایگزین شده و در 12 جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش قرار گرفتند. بعد از اجرای پس آزمون و اجرای آزمون در جلسه پیگیری تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس نشان داد که افزایش دانش جنسی با 99% اطمینان (f=28.64) موجب افزایش رضایت زناشویی می گردد اما این افزایش تا جلسه پیگیری که یک ماه بعد برگزار شد ادامه نداشت و فرضیه دوم پژوهش (f=./32) رد شد. پژوهش حاضر نشان داد که افزایش دانش جنسی موجب افزایش رضایت زناشویی زنان می گردد اما این افزایش تا جلسه پیگیری ادامه نداشت. بنابراین، برای این که نتایج حاصل از این روش آموزشی ادامه داشته باشد در پژوهش های آتی باید تمهیداتی در نظر گرفت. برای مثال می توان از وسایل کمک آموزشی بیشتر استفاده شود یا اینکه تکالیف بیشتری برای اجرا در منزل به آزمودنی ها داده شود