فرح غنی زاده سیدلر

استفاده از رادیو برای آموزش گروه های مختلف اجتماعی در بسیاری از کشورهای جهان سابقه طولانی دارد، اما نتایج تحقیقات انجام شده نشان می دهد در ایران، به طور جدی، از ظرفیت های آموزشی رادیو در دو حوزه آموزش رسمی و غیررسمی بهره برداری نشده است. این پژوهش با هدف طرح ضرورت تأسیس رادیوی آموزشی در ایران، با توجه به شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور و نیز ارائه الگوهای مطلوب برنامه سازی در چنین رادیویی انجام شده است و چارچوب نظری آن را نظریه های لاسول و دانیل لرنر تشکیل می دهند. این پژوهش با استفاده از روش کیفی انجام شده و برای جمع آوری داده ها، از مطالعه اسنادی و مصاحبه نیمه ساختار یافته با 8 نفر کارشناس استفاده شده است. با تحلیل یافته های پژوهش، می توان گفت در کشوری مانند ایران، با گستره جغرافیایی وسیع، فراوانی جامعه روستایی، تعدّد فرهنگ ها و مشکلاتی مانند دسترسی نداشتن به خدمات و امکانات آموزشی، نیاز به راه اندازی ایستگاه رادیویی آموزشی به صورت مبرم احساس می شود. رادیو به دلیل سهولت دسترسی و برخورداری از پوشش وسیع و گسترده، می تواند با بهره گیری از الگوی برنامه ای مناسب، هم به عنوان وسیله کمک آموزشی در اثربخشی آموزش های رسمی نقش مؤثر ایفاکند و هم با آموزش های غیررسمی، گام مؤثری در بالابردن سطح آگاهی های مردم، تسهیل و تسریع فرایند توسعه و برقراری عدالت آموزشی برداشته، پاسخ گوی مناسبی به نیازهای آموزشی لایه های مختلف اجتماعی باشد.

امروزه استعمال دخانیات یکی از مسائل مهم اجتماعی است. براساس آمار ارائه شده از سوی مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی، سالیانه بیش از 5 میلیون نفر در جهان و 40 هزار نفر در ایران در اثر مصرف سیگار جان خود را از دست می دهند. همچنین، مصرف دخانیات در ایران روزانه چیزی معادل 50 میلیارد ریال هزینه در بر دارد. لذا، تحقیق درباره استعمال دخانیات و آثار سوء آن و راه های پیشگیری و مبارزه با آن ضروری به نظر می رسد. یکی از راه های پیشگیری و مبارزه با این پدیده، افزایش آگاهی مردم از نتایج زیان بار استعمال دخانیات، به وسیله تبلیغات تلویزیونی است. این پژوهش با استفاده از روش مصاحبه عمیق، به نظرات 13 نفر از کارشناسان در خصوص افزایش آگاهی مخاطبان، ساخت برنامه ها و تبلیغات تلویزیونی و نقاط قوت و ضعف تبلیغات ساخته و پخش شده در این زمینه، می پردازد. نتایج حاصل از این مصاحبه ها، لزوم توجّه ویژه برنامه سازان و تهیه کنندگان به تولید برنامه ها و تبلیغات مرتبط، همچنین تعامل بیشتر دستگاه ها به خصوص وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران را نشان می دهد.