محمدصادق غزنوی

برخی از تعاریف ارایه شده برای حسابداری حتی در مراجع و منابع معتبر و رسمی نیز عموماً بر هنر بودن حسابداری تاکید دارند تا علم بودن آن. برای نمونه انجمن حسابداران رسمی امریکا در بولتن شماره 1 واژه شناسی خود، حسابداری را هنر ثبت، طبقه بندی و تلخیص رویدادهای مالی تعریف می نماید. براستی حسابداری علم است یا هنر؟ اگر حسابداری هنر است، علم چه ویژگی دارد که حسابداری فاقد آن است؟ اگر حسابداری علم باشد پس به نظر می رسد برخی از تعاریف ارایه شده صحیح نباشند. به طور کلی، آیا علم یا هنر تعریف کردن حسابداری موجب بروز تفاوت می گردد؟ بسیاری از صاحبنظران از تعریف علم یا هنر طفره رفته اند و تعاریف مطرح شده توسط برخی از صاحبنظران نیز مورد اجماع قرار نگرفته است. در این نوشتار ابتدا برخی از مهمترین تعاریف و ویژگی های علم و هنر بیان و در ادامه این موضوع که حسابداری علم است یا هنر، مورد بررسی قرار می گیرد. در نهایت نتیجه می گیریم که نباید دچار علم باوری شد؛ آنچه اهمیت وافر دارد سودمندی حسابداری و ماحصل آن است. با این حال در نظر گرفتن حسابداری به عنوان علم یا هنر به معیار و ویژگی های تعیین شده بستگی دارد.

اهمیت سود، به عنوان عدد نهایی صورت سود، دارای پیشینه طولانی و دلایل موجهی است. سود مبنای بسیاری از قراردادهای شرکت است و توجه بسیاری از ذینفعان را به خود جلب نموده است. مدیر نیز در این گروه ذینفعان قرار می گیرد و بر مبنای تئوری اثباتی حسابداری، عدد سود برای وی دارای اهمیت ویژه ای است. از این رو انتظار می رود مدیر شرکت، بواسطه مدیریت سود، این عدد ارزشمند را به سمت خواسته های خود میل دهد. یکی از این خواسته ها، از میان خواسته های متعدد مدیر، افزایش قیمت سهام شرکت به هنگام عرضه اولیه می باشد. ولی باید در نظر داشت که انگیزه های دیگر مدیریت سود نیز در سایر مدیران شرکت های فعال در اقتصاد نیز وجود دارد. در این پژوهش به مقایسه میزان مدیریت سود در شرکت های عرضه کننده اولیه در مقایسه با سایر شرکت های فعال در بورس تهران دست زدیم. در این راستا از مدل مدیریت سود کوتاری بهره گرفتیم. نتایج حاصله مبین این امر است که بین شرکت های عرضه کننده اولیه و سایر شرکت ها تفاوت معناداری در مدیریت سود وجود ندارد؛ به این معنی که انگیزه حداکثرسازی قیمت در عرضه اولیه دارای وزن بیشتری در مقایسه با سایر انگیزه های مدیریت سود در بازار نیست.