فاطمه آرمان

امروزه سرمایة اجتماعی مفهومی پراهمیت در حوزة سلامت است. این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر سرمایة اجتماعی و شاخص های آن بر سلامت روان شهروندان تهرانی انجام شده است. به این منظور با استفاده از تحلیل ثانویة داده هایی که دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال 1387 جمع آوری کرده است، نیز داده های سازمان بهداشت جهانی و شهرداری تهران، به بررسی سلامت روانی 20670 نفر از شهروندان بالای 18 سال ساکن شهر تهران پرداخته ایم. براساس یافته های توصیفی این پژوهش، 3/75 درصد پاسخگویانی که میزان سرمایة اجتماعی آنها خیلی زیاد گزارش شده است، دارای سلامت روانی ارزیابی شده اند. درمقابل، بیش از 62 درصد پاسخگویانی که سرمایة اجتماعی آنان خیلی کم گزارش شده است مشکوک به اختلال روانی هستند. نتایج تحلیل رگرسیونی نیز نشان داد که متغیرهای اعتماد اجتماعی، احساس تعلق، روابط اجتماعی، تحصیلات، مشارکت رسمی، ارزش ها و هنجارها و نوع دوستی تأثیر معنی داری بر سلامت روانی شهروندان دارند. براساس یافته ها، بین متغیرهای مزبور اعتماد اجتماعی (177/0= بتا) بیشترین نقش را در پیش بینی متغیر وابسته یعنی سلامت روانی داشته است.

مقدمه: نوع دوستی یک ارزش والای اجتماعی و تکلیف اخلاقی اجتماعی است که تضعیف آن، به اختلال نظم اجتماعی منجر می گردد، بنابراین بررسی وضعیت چگونگی رخداد این کنش ها در جامعه ضروری به نظر می رسد. با شناخت کنش های دگردوستانه و عوامل مؤثر بر بروز و ظهور آن در جامعه می توان سایر مؤلفه های فرهنگی و اجتماعی را شناسایی و همچنین تا حدی به وضعیت اخلاقی و فرهنگی-اجتماعی جامعه پی برد. پژوهش حاضر بر آن است که چگونه با شناخت تأثیر مؤلفه های مختلف سرمایه اجتماعی بر نوع دوستی در روابط اجتماعی، می توان زمینه های گسترش نوع دوستی را هر چه بیشتر فراهم آورد. روش: تحقیق حاضر از نوع جستجوی اسنادی در پیمایش انجام شده است. روش تحلیل نیز از نوع تحلیل ثانویه است. این پژوهش به تحلیل ثانویه داده های جمع آوری شده در شهر تهران خواهد پرداخت که این داده ها در مرداد و شهریور 1387 توسط دانشگاه علوم پزشکی ایران، سازمان بهداشت جهانی، شهرداری تهران و جهاد دانشگاهی در سطح تمامی محلات شهر تهران در قالب پروژه «ابزار ارزیابی و پاسخگویی عدالت در حوزه سلامت شهری» جمع آوری شده است. تعداد نمونه این پژوهش بالغ بر 20670 نفر از شهروندان بالای 18 سال ساکن شهر تهران می باشد. یافته ها: با توجه به نتایج پژوهش حاضر، افراد با سرمایه اجتماعی بیشتر، در قیاس با دیگران نوع دوست ترند. نتایج رگرسیونی تحقیق بر حسب مؤلفه های سرمایه اجتماعی (اعتماد اجتماعی، مشارکت رسمی، مشارکت غیر رسمی، روابط اجتماعی، ارزش هاو احساس تعلق) نشان می دهد که از بین مؤلفه های سرمایه اجتماعی تنها اعتماد اجتماعی، احساس تعلق و مشارکت غیر رسمی دارای تأثیر معنا دار و مثبت بر نوع دوستی است. همچنین در معادله دوم، تبیین نوع دوستی بر حسب مجموع متغیرهای مستقل نشان می دهد که متغیرهای اعتماد اجتماعی، احساس تعلق، مشارکت غیررسمی و تحصیلات، تأثیر معنا دار و مثبتی بر نوع دوستی دارند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج، سرمایه اجتماعی و مؤلفه های آن تأثیر به سزایی در کنش های نوع دوستانه دارند، لذا باید با تقویت سرمایه اجتماعی برای توسعه همه جانبه و متوازن نظام اجتماعی و شخصیتی گام برداشت تا با ارتقای سطح توسعه جامعه و نظام شخصیتی افراد میزان کنش های اخلاقی و به طور خاص تر کنش های نوع دوستانه افزایش یابد.