زهرا محتشم

در ایران، رشته های ریاضی دانشگاهی از شروع دهه 1390، با افت کمّی و کیفی فزاینده ای مواجه شده است و سیاست گذاران آموزش عالی را با چالش مواجه کرده است. به ویژه جایگزینی آموزش حضوری با آموزش مجازی در دوران همه گیری و حضور پُررنگ تکنولوژی دیجیتال و هوش مصنوعی، مانند شتاب دهنده ای[1] عمل کرد که هم سلیقه یادگیری و انتظار دانشجویان را از تحصیلات دانشگاهی تغییرداد و هم قواعد بازارکار را دگرگون نمود. برای رویارویی با این بحران، رویکردمتفاوتی به چهارحوزه «علوم[2]-تکنولوژی-مهندسی-ریاضی» (اِستِم) در آموزش عالی، توجه دوباره ای را جلب کرد. هدف از این پژوهش، بررسی استفاده از آموزش اِستم برای رویارویی با چالش های رشته ریاضی دانشگاهی درایران بود. بدین منظور، ابتدا سیرتاریخی توجه به رشته های تشکیل دهنده اِستم در ایالات متحده که خاستگاه این آموزش بوده، مطالعه شد. سپس با مرور نظام وار[3] اسناد، ابتکارهای پنج کشور که هرکدام نقش عمده ای در پیشبرد اِستم داشته اند، استخراج شده و چارچوبی برای مواجهه با بحران رشته های ریاضی دانشگاهی در ایران تدوین شد. دستاورد اصلی این مطالعه این است که آموزش اِستم، نیازمند مشارکت بین گروهی/ بین دانشکده ای و مراکز پژوهشی دانشگاه ها با تبیین هدف مشترک، حمایت از پژوهش های تلفیقی توسط سیاست گذاران، توانمند سازی نیروی انسانی در مدرسه و دانشگاه از طریق توسعه حرفه ای، عبور از برنامه های آموزشیِ تجویزی و همچنین توجه به نقش کلیدی ریاضی در توسعه تکنولوژی و هوش مصنوعی و متحول شدن بازار کار است.   [1] Accelerator [2] در این مقاله، علوم و علوم تجربی مترادف هم آمده اند. [3] Research Synthesis

اهداف: تجارب زودرس در محیط بالینی در کوریکولوم دوره عمومی از سوی پژوهشگران مورد تاکید واقع شده است. هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی برنامه برخورد زودرس با محیط بالینی برای دانشجویان سال اول دندان پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی تهران بود. روش ها: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، 140 نفر از دانشجویان ترم اول دندان پزشکی دانشکده دندان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در دو سال متوالی 91-1390 و 92-1391 به روش سرشماری مورد بررسی قرار گرفتند که 74 نفر از آنها دانشجویان ورودی مهر 90 (گروه اول) و 66 نفر از آنها دانشجویان ورودی مهر 91 (گروه دوم) بودند. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته خودایفا با ضریب آلفای کرونباخ 82/0 بود. داده ها به کمک نرم افزار SPSS 18 و با استفاده از آماره های توصیفی و آزمون های مجذور کای و Tمستقل تحلیل شدند. یافته ها: 59 نفر (7/79%) در گروه اول و 60 نفر (9/90%) در گروه دوم، این برنامه را در ایجاد آگاهی اولیه از رشته دندان پزشکی و 58 نفر (4/78%) در گروه اول و 55 نفر (3/83%) در گروه دوم، آن را در شفاف سازی انگیزه از انتخاب رشته دندان پزشکی، مفید و کاملاً مفید اعلام نمودند. نمره استاندارد سودمندی بازدید از بخش های بالینی در هر دو گروه به طور معنی داری بیشتر از بخش های غیربالینی بود. رفتار حرفه ای، اخلاق پزشکی و پیشگیری از مهم ترین موضوعات مورد بحث بودند. نتیجه گیری: دوره های برخورد زودرس با محیط بالینی بر آگاهی اولیه دانشجویان از رشته دندان پزشکی و شفاف سازی انگیزه آنها تاثیر دارد و به خصوص از نظر دانشجویان، حضور در بخش های بالینی نسبت به سایر بخش ها مفیدتر است.