نسترن مرتضایی

عاطفه منفی یک عامل مهم شناخته شده در مصرف و همچنین عود مصرف مواد است. پژوهشگران در بررسی کامل مکانیسم های عاطفی زیربنای مواد مخدر، نتیجه گرفتند که فرار یا اجتناب از عاطفه منفی، انگیزه اصلی برای مصرف و عود مصرف مواد اعتیاد آور است. لذا مداخله درمانی پذیرش و تعهد یکی از راهکارهای درمانی انتخابی برای تنظیم هیجانات است که در این مقاله به بررسی زمینه های کاربردی آن در درمان افراد وابسته به مواد پرداخته شد. پذیرش و تعهد به عنوان موج سوم رفتار درمانی تلاش می کند که به افراد کمک کند که کنترل یا اجتناب از احساسات یا هیجانات ناخوشایند ناشی از ولع یا ترک مصرف مواد را متوقف و گشودگی و میل به تجربه آنها را افزایش دهد. مداخلات ACT برای پرورش انعطاف پذیری روانشناختی، از شش فرایند اصلی یعنی پذیرش، گسلش شناختی، بودن در زمان حال، خود به عنوان زمینه، ارزشها و اقدام متعهدانه استفاده می کند. مطالعه حاضر توصیفی از نوع مروری است. جهت بررسی پژوهش های صورت گرفته در ارتباط با کاربرد پذیرش و تعهد در درمان وابستگی به مواد به مرور نتایج 14 پژوهش اخیر (از سال 2003 تا 2016) پرداخته شد و یافته ها نشان داد که درمان پذیرش و تعهد، درمانی عملی و قابل قبول برای ترک مصرف مواد است.

با توجه به اهمیت ویژگی های شخصیتی در تحول سبک های هویت، پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش گشودگی به تجربه در پیش بینی سبک های هویت و تعهد صورت گرفته است. در این راستا از طریق مطالعه ی همبستگی 115نفر از دانشجویان دختر دانشگاه تهران به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و زیر مقیاس گشودگی به تجربه از پرسشنامه ی شخصیت کاستا و مک کری (NEOPI-R) و مقیاس سبک های هویت برزونسکی (4-ISI) بر روی آن ها اجرا شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد، بین تخیلات و سبک هویت اطلاعاتی رابطه ی منفی معنادار و بین عقاید و سبک هویت اطلاعاتی رابطه ی مثبت معنادار برقرار است. همچنین رابطه ی منفی معناداری بین نمره ی کلی گشودگی به تجربه، عقاید، زیبایی شناختی و ارزش ها با سبک هویت هنجاری مشاهده شد. علاوه بر این عقاید و زیبایی شناختی دارای رابطه ی منفی معنادار با سبک هویت سردرگم اجتنابی بود و رابطه ی مثبت معناداری نیز بین عقاید و تعهد مشاهده شد. به علاوه نتایج نشان داد، عقاید و احساسات به طور مستقیم و تخیلات، به طور معکوس تغییرات سبک هویت اطلاعاتی و نمره ی کلی گشودگی به تجربه بطور معکوس و احساسات بطور مستقیم تغییرات سبک هویت هنجاری؛ و تنها عقاید بطور معکوس سبک هویت سردرگم اجتنابی را پیش بینی می کند. همچنین عقاید بطور مستقیم و ارزش ها به طور معکوس تغییرات تعهد را پیش بینی می کنند. یافته های مطالعه ی حاضر بیانگر این نکته است که ویژگی شخصیتی گشودگی به تجربه نقش مهمی را در تحول سبک های هویت و تعهد ایفاء می کند.

تحول سریع و دسترسی آسان به اینترنت مسیر زندگی جوانان را تحت نفوذ خود قرار داده است. علاوه بر فواید متعدد آن، این ابزار در معرض مشکلاتی همچون استفاده مفرط از آن قرار گرفته است که بصورت اعتیاد به اینترنت در افراد تظاهر می کند. بنابراین لزوم پژوهش جهت بررسی عوامل دخیل در این پدیده با اهمیت شمرده می شود. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش سبک های هویت و احساس انسجام در پیش بینی اعتیاد به اینترنت صورت گرفته است. در این راستا از طریق مطالعه همبستگی 146 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد انزلی به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ، سبک های هویت برزونسکی و احساس انسجام آنتونووسکی بر روی آنها اجرا شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها با تحلیل رگرسیون چند متغیری گام به گام نشان داد، احساس انسجام بطور معکوس، سبک سردرگم اجتنابی بطور مستقیم و سبک اطلاعاتی بطور معکوس تغییرات اعتیاد به اینترنت را پیش بینی می کنند. بطور کلی یافته ها نشان داد، احساس انسجام ضعیف، افزایش هویت سردرگم اجتنابی و کاهش هویت اطلاعاتی نقش مهمی در اعتیاد به اینترنت دارند.

با توجه به تأثیر سلامت روان در میزان همدلی، این پژوهش با هدف مقایسه همدلی و زیرمقیاس های آن در افراد افسرده غیر بالینی و افراد بهنجار صورت گرفته است. در این راستا از طریق مطالعه علی مقایسه ای 20 نفر از افراد افسرده غیر بالینی مراجعه کننده به کلینیک روان شناسی استان گیلان و 20 نفر از افراد بهنجار به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و آزمون تصاویر (آزمون رفتاری محقق ساخته) و پرسشنامه واکنش های بین فردی دیویس (IRI) جهت سنجش همدلی و مقیاس افسردگی بک (BDI) را تکمیل نمودند. نتایج تحلیل داده ها با آزمون U من ویتنی نشان داد تفاوت دو گروه افسرده غیر بالینی و بهنجار در نمره کلی همدلی و زیر مقیاس های آن اعم از دیدگاه گیری، خیال، توجه همدلانه و ناراحتی شخصی معنادار نیست (05/0< P). یافته های مطالعه حاضر بیانگر این نکته است که در جمعیت ایرانی، ویژگی های روان شناختی افراد افسرده غیر بالینی در توانایی همدلی آنان اختلال ایجاد نکرده و عمدتاً همدلی تحت تأثیر عوامل دیگر تعدیل می یابد.

مسأله پژوهش حاضر بررسی رابطه گشودگی نسبت به تجربه و زیرمقیاس های آن به عنوان یک عامل شخصیتی با دو نوع هوش سیال و متبلور در دانشجویان بود. این پژوهش با هدف تعیین میزان رابطه بین شخصیت و دو مؤلفه هوش سیال و متبلور صورت گرفته است. در این راستا از طریق مطالعه همبستگی 115 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه تهران به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و زیرمقیاس گشودگی نسبت به تجربه از پرسشنامه شخصیت کاستا و مک کری ( NEOPI-R ) و آزمون استعداد چندبُعدی جکسون ( MAB ) بر روی آنها اجرا شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها با ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیری گام به گام نشان داد، هر یک از هوش سیال و متبلور با نمره کلی گشودگی نسبت به تجربه و تخیلات دارای رابطه مثبت معنادار است (0/01> P ). همچنین ارتباط مثبت معناداری بین هوش سیال، و علایق و عقاید مشاهده شد (0/05> P ). علاوه بر این هوش متبلور، دارای رابطه مثبت معنادار با احساسات و عقاید بود (0/05> P ). بعلاوه نتایج نشان داد گشودگی نسبت به تجربه به طور کلی تغییرات هوش سیال؛ و تنها تخیلات و عقاید از بین مقوله های گشودگی به تجربه، هوش متبلور را پیش بینی می کنند. یافته های مطالعه حاضر بیانگر این نکته است که ویژگی شخصیتی گشودگی نسبت به تجربه نقش مهمی را در تحول هریک از هوش سیال و متبلور ایفاء می کند.