بیتا اصلانی سنگده

مطالعة حاضر با هدف شناسایی و تحلیل مهم ترین عوامل موثر بر توسعه نیافتن صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی در شهرستان مرودشت انجام شده است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است و نتایج حاصل از آن کاربردی می باشد. جامعة آماری تحقیق، همة مدیران و صاحبان دو گروه صنایع رب گوجه فرنگی و صنایع شوری- ترشیجات شهرستان مرودشت هستند. از ترکیب مطالعات اسنادی و پیمایشی (پرسش نامه و نظرسنجی) برای گردآوری داده ها و اطلاعات موردنیاز بهره گرفته شده است. برای تحلیل داده ها از روش های تحلیل آمار توصیفی- استنباطی و همچنین از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که عواملی چون موانع مالی و تسهیلاتی، مکانیزاسیون، ضعف در عوامل تولید، موانع قانونی و اداری و نیز موانع بازار، به ترتیب با ضرایب تأثیر برابربا 498/0، 211/0، 120/0، 114/0 و 057/0 بیشترین نقش و تأثیر را در نبود رشد و فقدان توسعة مطلوب صنایع رب گوجه و شوری- ترشیجات شهرستان مرودشت داشته اند. دراین میان، شدت اثرگذاری موانع یادشده بر توسعه نیافتن صنایع رب گوجه اندکی بیشتر از صنایع شوری -ترشیجات بوده است.

کارآفرینی فرآیندی است که در یک شبکه و با وجود روابط اجتماعی واقع شده است. این روابط اجتماعی می تواند شناخت فرصت ها و منابع را محدود یا تسهیل کند. تاکنون بیشتر پژوهش های کارآفرینی در قالب ویژگی های شخصیتی کارآفرینان بوده و توجه به شبکه های اجتماعی و سرمایه اجتماعی در آن ها نادیده گرفته شده است. هدف پژوهش حاضر تبیین نقش سرمایه اجتماعی بر شکل گیری زمینه های کارآفرینی روستاییان در بخش سیدان شهرستان مرودشت است. تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش انجام کار، توصیفی- تحلیلی است. در فرآیند پژوهش ابتدا مبانی نظری کارآفرینی و سرمایه اجتماعی و سوابق مطالعاتی آن مورد مطالعه قرار گرفت و براساس آن و با توجه به اطلاعات موجود در خصوص منطقه مورد مطالعه، مؤلفه ها، شاخص ها و گویه ها تعیین شده است. جامعه آماری پژوهش از سه گروه شغلی، کشاورزی، صنعت و خدمات انتخاب شده است که از بین آن ها حجم نمونه ای به تعداد 250 نفر تصادفی ساده انتخاب شده است. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده های کمی از تحلیل عاملی،آزمون بارتلت، ضریب پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین کازآفرینی و سرمایه اجتماعی ارتباط مستقیم و معنی داری وجود دارد. در بررسی تحلیل عاملی کارآفرینی دسترسی به امکانات با بیشترین بار عاملی در روند کارآفرینی مؤثر بوده اند و مشارکت در آبادانی روستا در شکل گیری سرمایه اجتماعی بیشترین بار عاملی را داشته است. در تحلیل رگرسیون ویژگی های روا ن شناختی بیشترین تأثیر در پیش بینی کارآفرینی روستایی داشته است.

در تحقیق حاضر، با رویکرد توصیفی تحلیلی، به بررسی و تحلیل نقش تعاونی های تولید در توسعه روستایی با تأکید بر کیفیت زندگی پرداخته شد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه سرپرستان خانوار روستایی عضو تعاونی تولید دهستان رحمت بخش سیدان بود. حجم جامعه نمونه از طریق رابطه کوکران 274 نفر به دست آمد. برای آزمون فرضیات، از روش های کولموگروف- اسمیرنف، آزمون تی با دو نمونه مستقل و آزمون من ویتنی استفاده شد. نتایج نشان داد که به جز بعد محیطی در سایر ابعاد مورد بررسی (اقتصادی، اجتماعی و زیرساختی) تفاوت معنی دار بین دو گروه عضو و غیرعضو تعاونی تولید وجود دارد، و نقش تعاونی ها در بهبود کیفیت زندگی روستاییان مفید و مؤثر است.

در دهه های اخیر روستاها دچار تحولات بسیاری بوده اند. این دگرگونی های پویا و مداوم ابهام هایی را در مورد چیستی ساختار و چگونگی کارکرد آن ها به وجود آورده است. کشاورزی به عنوان فعالیت مشخصه روستایی شاهد تغییرات زیادی بوده است. تحقیق حاضر به بررسی و تحلیل ساختاری تحولات فضایی و زمانی کارکردهای کشاورزی مناطق روستایی (روستائیت کشاورزی) در استان اصفهان پرداخته است. با مطابقت و مطالعه تمامی روستاهای بالای 4 خانوار استان در دو سرشماری کشاورزی 1382 و 1393، متغیرهای مشابه استخراج و دو سری شاخص های مقطعی و یک سری شاخص های طولی برای این تحولات تعریف و محاسبه شدند. مدل سازی ساختارهای مقطعی و تحولات طولی شاخص ها با روش معادله یابی ساختاری و رویکرد خودگردان سازی انجام شد. از مجموعه شاخص های ده گانه، نرخ اشتغال کشاورزی، سرانه زمین خانوارهای بهره بردار، بهره برداری های با زمین آبی و زراعت های آبی، شاخص های تأثیرگذار در روستائیت کشاورزی استان در دو مقطع بوده اند. مدل سازی تحولات شاخص ها طی دوره نیز نشان داد نهاده آب و شاخص های آن نقش تعیین کننده تری در هویت کارکردی مبتنی بر کشاورزی روستاها نسبت به نهاده زمین داشته و این کارکرد بیشتر مبتنی بر زراعت بوده است. تحلیل فضایی ساختارهای میانگین روستائیت کشاورزی بیانگر تأثیر منفی تغییرات بهره برداری های زراعی و نرخ اشتغال کشاورزی و تأثیر مثبت تغییرات نرخ باسوادی کشاورزان و سهم باغداری در الگوی کشت بر تحولات روستائیت کشاورزی در بین سه گروه روستاهای مناطق کوهستانی، دشتی و بیابانی با مداخله بیشتر تغییرات دو شاخص نرخ اشتغال و نرخ باسوادی بود. تأثیر منفی تغییرات زمین های آبی بر ساختار این تحولات تنها در رابطه با روستاهای مناطق بیابانی بوده است.