سید علی سیدخسروشاهی

بازارهای مختلف کالایی و انواع دارایی های مالی در شرایط اقتصادی دچار نوسان می شوند. در بسیاری از اوقات، نوسان از بازاری به بازار دیگر منتقل یا به اصطلاح سرریز می شود. هدف اصلی این پژوهش، مطالعه اثر متقابل نوسان بین بازارهای سهام، طلا و ارز در ایران است. مدل سازی انتقال هم زمان نوسانات بین بازارهای یاد شده با استفاده از مدل خودرگسیون برداری ساختاری و روش تخمین حداکثر درست نمایی صورت گرفته است. توابع واکنش آنی با زمان بندیاثرتکانه ها نشان دادند اثر شوک متغیرها بر یکدیگر پس از شش ماه حذف می شود. پس از اطمینان از عدم ناهمسانی واریانس در سری های پسماند با آزمون آرچ انگل، نتایج برازش مدل با گارچ شرطی برای پسماندهای مدل خودرگرسیون برداری ساختاری نشان داد، پسماند متغیرها به صورت معناداری به شوک های یک دوره قبل وابسته هستند. در مدل SVAR، همبستگی بین دلار و سکه طلا در طول زمان تقریباً برابر یک است و همبستگی بین شاخص و دلار و همچنین شاخص و سکه طلا تقریباً با هم برابر است. به منظور بررسی میزان تأثیر اخبار و شوک های هر یک از سه متغیر بر همدیگر، با استفاده از روش تجزیه واریانس با رویکرد ساختاری، اثر سرریز نوسان بین سه متغیر مدل بررسی شد. سهم عمده مقدار واریانس خطای پیش بینی یا اثر شوک ها در شاخص کل در بلندمدت، ناشی از نوسانات خود شاخص کل است و دلار و سکه به ترتیب بیشترین سهم در نوسانات دلار را دارند. در نهایت، بیشترین اثر نوسان سکه طلا با استفاده از دلار توضیح داده شد.

خصوصی سازی به عنوان یک سیاست اقتصادی بر این عقیده استوار است که مالکیت و کنترل خصوصی از نظر تخصیص منابع نسبت به مالکیت عمومی کارآتر می باشد. با توجه به این که خصوصی سازی شرکت های معظم دولتی مشمول اصل 44 قانون اساسی در سال های اخیر در بورس اوراق بهادار رشد قابل ملاحظه ای داشته است، بررسی آن ها به عنوان نوعی از عرضة اولیه چرایی این پژوهش می باشد. مدل رگرسیونی فاما و فرنچ نشان می دهد که عرض از مبداء مدل تفاوت معناداری با صفر ندارد؛ بدین ترتیب می توان نتیجه گرفت بازده عرضه های اولیه معادل بازده شاخص بازار می باشد و تفاوت معناداری را نشان نمی دهد.

تصمیم گیری درباره ی پرداخت سود و مقدار آن، موضوع حائز اهمیتی در حوزه ی مالی شرکتی است؛ زیرا در این تصمیم گیری مقدار پولی که باید به سرمایه گذاران پرداخت شود و همچنین مقدار پولی که باید برای سرمایه گذاری مجدد انباشته شود، مشخص می شود. در یک بازار بدون محدودیت معاملاتی، سرمایه گذاران عقلایی با نیاز نقدشوندگی، می توانند بین سود نقدی و فروش سهم خود بدون هزینه انتخاب کنند. در این پژوهش رابطه ی بین حجم معاملات (با لحاظ کردن سهام شناور آزاد، به عنوان معیار نقدشوندگی) با میزان پرداخت سود نقدی (با کنترل مشخصه های شرکت شامل اندازه، سودآوری و فرصت های رشد) بررسی شد. نتایج مدل رگرسیون خطی نشان می دهد، سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران، عامل نرخ گردش سهام را به عنوان متغیری برای توضیح میزان سود تقسیمی در نظر نمی گیرند. همچنین رابطه ی اندازه ی شرکت و فرصت های رشد با میزان سود تقسیمی تأیید نشد. اما رابطه ی مثبت و معنادار سودآوری با درصد سود تقسیمی مورد تأیید قرار گرفت. به دیگر سخن، سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران از سودآوری، به عنوان معیاری برای تعیین میزان سود تقسیمی شرکت ها استفاده می کنند.