منصوره مرادی

یک سازمان مطبوعاتی، به عنوان سازمان خدماتی به منظور افزایش درآمد و تصاحب بازار نشر، روش های مختلفی را برای رقابت با سایر رسانه ها اتخاذ می کند. این رقابت، ابعاد متعددی را در برمی گیرد که در زمینه های حفظ مخاطبان، جذب مخاطبان جدید، تولید مطالب اختصاصی، سبقت خبری، فروش بیشتر، جذب آگهی بیشتر و افزایش تیراژ مطرح می شود. در این پژوهش، به روش «پیمایش» دربارة چگونگی ایجاد فضای رقابتی در روزنامه های ایران تحقیق شده و دیدگاه مدیران بخش تحریریة پنج روزنامة مطرح کشور بررسی شده است. در این پژوهش مشخص شد که روش های روزنامه نگاری (تحقیقی و تشریحی)، امنیت شغلی، خصوصی سازی و مدیریت تخصصی در ایجاد فضای رقابتی مؤثر است.

روشنفکری فرانسوی با درگیر شدن نخبگان فلسفی خود با مسائل اجتماعی و سیاسی و وارد شدن در صحنه های مختلف از جمله نظام مدیریت جامعه به نوعی تبدیل به روشنفکری عمل گرایانه شده است. پاسخ غیر دینی و سکولار به بحران های اجتماعی شاخصه ی مهم دیگری است که دیگر ویژگی روشنفکری فرانسوی را برجسته می نماید؛ اما ایران با داشتن سابقه تمدنی اسلامی و چهره ای دانشگاهی هم چون علی شریعتی، با پاسخگویی دینی به مسائل اجتماعی جامعه خود خط تمایزی را با روشنفکری فرانسوی ترسیم می نماید. سازه انگاری معرفتی یکی از مهم ترین نظریه هایی است که در مورد چگونگی شکل گیری باور و روند توجیه آن در ذهن انسان و هم چنین مفهوم صدق یک گزاره مطرح است. در این مکتب واقعیت مستقل از ذهن بشر به عنوان موجودی مستقل وجود دارد؛ اما معنا و معرفت نسبت به آن همواره ساخته انسان است. هر شخص وابسته به تجربیات و باورهایی که دارد به نوعی خاص با گزاره های جدید مواجه می شود و فرآیند های توجیه گزاره ها و شکل گیری باور در شخص موردنظر متفاوت از شخص دیگریست. از لحاظ روش شناسی و معرفت شناسی نگاه مدرن علی شریعتی به جامعه شناسی و حوزه های مرتبط با آن باعث شباهت های زیادی میان آثار وی و روشنفکران فرانسوی هم چون سارتر انقلابی شده است. احیای مفاهیم انقلابی هم چون تشیع علوی، امامت و شهادت دیدگاه های شریعتی را در باب عدم انفعال و اهمیت دادن به نقش انسان در تغییر ساختارهای نظامی و اجتماعی به متفکران انقلابی چپ فرانسوی نزدیک تر ساخته است. ادبیاتی که با بیانی مذهبی اما با روحی مدرن و کنش گر همراه بوده است.

از دید سازه انگاران هویت ها و برداشت های ذهنی یک دولت از دولت های دیگر است که به قدرت شکل می دهد. سازه انگاران پیش فرض های نظری رویکردهای دیگر روابط بین الملل را قبول ندارند و معتقدند که این انگاره ها، منافع و هویت ها هستند که در جریان تعامل با دیگری به رفتار و منافع کشورها سمت وسو می دهند. برای سازه انگاران تصور دنیا بدون هویت محال است. هویت آن چیزی است که ما خود را با آن می شناسیم، به دیگران می شناسانیم و دیگران را به ما می شناساند. سازه انگاری معتقد است که فرایند شکل گیری هویت در هر دو سطح ملی و بین المللی یک فرایند مستمر است که از طریق تعامل هویت اجتماعی و هویت جمعی شکل می گیرد. هویت ازنظر سازه انگاران مسأله ای تجربی است که به بافت تاریخی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی هر کنش گر مرتبط است، هویت هر کشور و دولت تلویحاً گویای توجیهات و کنش های بعدی آن دولت است و هویتی که هر دولتی می سازد بر معنای نهایی اش که آن برای بقیه بازیگران ایجاد می کند، کنترل ندارد. با عنایت به این رویکرد مقاله سعی داشته تا عوامل هویتی موثر بر دیپلماسی و سیاست خارجی کشور ج.ا.ایران و فرانسه را از این منظر بررسی کرده و به روش توصیفی –تحلیلی و بهره برداری از ابزار کتابخانه ای، به این سؤال اصلی پاسخ دهد که مولفه های هویتی و فرهنگی ج.ا.ایران و فرانسه بر اساس رویکرد سازه انگاری چگونه قابل تحلیل و ارزیابی است؟ بر این مبنا به نظر می رسد رابطهبین ج.ا.ایران و فرانسه با تأکید بر رویکرد سازه انگاری بر اساس هویتو فرهنگدر چارچوب دیپلماسی فرهنگی دررفتارسیاستخارجی آن ها قابل بررسیاست.