فرامرز بیجنوند

هدف اساسی پژوهش حاضر بررسی میزان انطباق محتوای کتاب «دین و زندگی» سال سوم متوسطه با اهداف مصوب آن در حیطة شناختی بوده است. روش مورد استفاده، تحلیل محتوا و ابزار پژوهش، فرم فهرست وارسی کتاب مذکور بوده، که روایی صوری و محتوایی آن به وسیله صاحب نظران تأیید شده و پایایی آن نیز طی محاسبة ضریب همبستگی داده های حاصل، برابر با 88/0 بوده است. یافته های حاصل از انجام تحقیق نشان داد: کتاب مذکور برای رسیدن به اهداف مصوب در حیطة شناختی بیشترین استفاده را از خرده طبقة دانش با 44/62% و کمترین استفاده را از خرده طبقة تجزیه و تحلیل و ترکیب در حد صفر، نموده است. این کتاب درمجموع دارای 37 هدف جزئی در قالب 10 مفهوم کلی: خدا؛ نظام خلقت؛ هدایت الهی و پیامبری؛ قرآن کریم؛ امامت؛ ولایت و حکومت اسلامی؛ سنّت و سیره؛ انسان در اسلام؛ جامعه اسلامی؛ راه زندگی (در ارتباط با خود) و راه زندگی (در ارتباط با خانواده و جامعه) است. کتاب مذکور با مجموع 221 مرتبه فراوانی با 37 هدف جزئی در حیطة شناختی انطباق داشته است. بنابراین، میزان انطباق کلی کتاب با اهداف مصوب در حیطه شناختی به طور متوسط 6 مرتبه برای هر هدف است.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی دیدگاه اعضای هیئت علمی رشته فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاههای دولتی شهر تهران درباره جایگاه رشته فلسفه تعلیم و تربیت می باشد. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بهره گرفته شد. به منظور گردآوری داده های موردنیاز از یک پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. کلیه اعضای هیئت علمی گروه فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاههای دولتی شهر تهران که مشتمل بر 22 نفر می باشند، جمعیت مورد مطالعه را تشکیل دادند که از این مجموع 13 پرسشنامه گردآوری و مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته های به دست آمده از تحلیل داده ها نشان داد که اعضای هیئت علمی رشته فلسفه تعلیم و تربیت در خصوص این رشته تعریف جدیدی ارائه ندادند و همه آنها بر تعریف های موجود اتفاق نظر داشتند. همچنین، آنها ضمن تاکید بر کاربرد فلسفه تعلیم و تربیت در سطح کلان نظام تعلیم و تربیت، فلسفه تعلیم و تربیت را به منزله آبشخوری برای دیگر رشته های علوم تربیتی تلقی می کنند که به منظور فراهم کردن مبانی نظری خود از فلسفه تعلیم و تربیت مدد می گیرند. علاوه براین، آنها فلسفه تعلیم و تربیت در ایران را علمی جوان و نوپا معرفی کردند که نگاهش بیشتر به سمت غرب بوده و بومی نگری در آن چندان به چشم نمی خورد.