حامد پوریوسفی درگاه

خرده فروشی"" با تنوعی از موضوعات و سلیقه های مشتریان روبه رو است. شهروند، رفاه، اتکا، صرفه، 55 و... در زمرهی فروشگاههای خرده فروشی در ایران محسوب میشوند که هر یک برای جذب ""مشتریان"" با سلیقه ها و استراتژیهای گوناگونی تأسیس شدند و کار میکنند. دلیل تنوع موضوعات در خرده فروشی آن است که شما با لشکری از کالاهای شناور و انبوهی از مردم و سلیقه های متنوع روبه روئید. با اندک اقدامی در یک کالا نظیر تخفیف یا افزایش، به یکباره با حجمی از تقاضا یا کاهش تقاضا در محصول دیگری روبه رو میشوید که در ابتدا هیچ نوع ارتباط منطقی پیدا نمیکنید. اندک اقدامی در یک فروشگاه یا شعبه، بلافاصله سایر شعبه های فروشگاه را تحت تأثیر قرار خواهد داد و این نیز دلیل بر حضور مشتریان شناوری است که همچون کالاها از نزدیکترین تا دورترین مقصدها جابه جا میشوند. شما به عنوان یک خرده فروش همواره باید مترصد باشید که تأثیر قیمتها بر روی کالاهای یک طبقه از محصول، تصمیم مشتری را به میزان فراوانی تغییر خواهد داد؛ تصمیمی که در وهلهی نخست حتی برای خود مشتری نیز آگاهانه قابل توجه نیست. کافی است تخفیفی برای نوشابهی خاصی بدهید، به یکباره درمییابید که این تخفیف بر روی قیمتهای آبمیوه، دوغ، و سایر نوشیدنیها تأثیری فراوان گذاشته است تا جایی که مشتری درست برخلاف تصمیم منطقی شما، کالایی دیگر را جایگزین میکند که نه شما انتظار آن را داشتید، و نه او در حالت معمولی چنین تصمیمی را میگرفت، چه رسد به اجرای آن. شما به عنوان یک خرده فروش، مصمم میشوید در کنار فروش کالا به صورت فیزیکی و خرید معمول، از فروش تلفنی، یا سفارش خرید آنلاین، نیز بهره گیرید. به مرور درمییابید که برخی اقدامات شما در آن خریدها نظیر تخفیف در تعداد، یا تخفیف در حجم، رفتار مشتریان شما را در فروشگاه نیز تغییر داده است. چون شما با ازدحامی از مشتریانی روبه رو هستید که با هم صحبت میکنند، انتقال اطلاعات صورت میگیرد و نهایتاً بر پایهی تصمیم شما، مشتریان به پردازشی دست میزنند که در باور شما نمیگنجد. ""قیمت"" و ""قیمت گذاری"" یکی از موضوعات اصلی و جدی است که مشتریان در فروشگاههای خرده فروشی، هربار آن را در نظر میگیرند. خرده فروشان هر لحظه باید زیرکانه و هوشمندانه رفتار مشتریان را در نظر داشته باشند که به لحاظ ""قیمت"" یا شیوه های ""قیمت گذاری""، مشتری حاضر است مسافتهای فراوان را با هزینه های حمل و نقل در گرما و سرما بپردازد تا از فروشگاهی خریداری کند که ""قیمت"" منصفانه است. این مقاله با چنین هدفی به سراغ انواع رقابت در قیمت گذاری رفته است. به رقابت درون کانالی و رقابت میان کانالی و تمایز بین این دو پرداخته است، همچنین از دو استراتژی قیمت گذاری کلیدی و ویژگیها و مزایای آن برای خرده فروشان راهنماییهای سودمندی دارد.

در این مقاله سعی بر آن است که با شناخت اجمالی ذهن و سه عمل اصلی آن (اکتساب ، انبارش و بازیابی) و بررسی اجزای مختلف حافظه (حافظهی حسی، حافظهی کوتاه مدت و حافظهی بلندمدت)، شیوه های نفوذ در حافظهی مصرفکنندگان، خلق تصاویر مثبت و ماندگار از فروشگاه و محصولات آن و کمک به بازیابی آن تصاویر ، مورد بحث قرار گیرند. در ادامه نیز برخی متغیرهای قابل کنترل خرده فروشی (ترفیع، محصولات جور، فروش اینترنتی و محیط خرده فروشی) که قابلیت تأثیرگذاری بسیاری بر روی ذهن مصرفکننده دارند، با ذکر نمونه هایی از خرده فروشیهای بزرگ و موفق دنیا معرفی می شوند.

دورنمای خرده فروشان در حال دگرگونی است. سه عامل مؤثر در این دگرگونی عبارتند از: فعالیتهای منبعیابی جهانی، مسیرهای چندکاناله، و خلاقیتهای ارتباطی. بررسی و تشریح سه عامل مزبور، اصلیترین موضوعات این مقاله را تشکیل میدهد؛ با این توجه که مسئولیت اجتماعی شرکتها اکنون محور و مدار بسیاری از فعالیتها و از جمله خرده فروشیها قرار گرفته است. خرده فروشانی که به این مهم، یعنی مسئولیت اجتماعی شرکتها کم توجهی نشان میدهند، از اساس از سوی مصرفکنندگان مورد کم توجهی و طرد قرار خواهند گرفت. جالب آنکه این مقاله به شرکتهایی نظیر ایکیا، غول توزیعکنندهی مبلمان در اروپا، اشاره دارد که در قالب دستورالعملهایی برای تأمینکنندگان، از تأمینکنندگان میخواهد که به این دستورات کاملاً وفادار باشند. عدم وفاداری سبب خواهد شد که تأمینکنندگان در مهلت زمانی معینی حذف شوند و تأمینکننده ای دیگر جایگزین خواهد شد.

خرده فروشی"" از جمله موضوعاتی است که در نشریهی توسعه مهندسی بازار بارها درج شده است. این بار ""خرده فروشی"" از زاویه ای دیگر مورد توجه قرارگرفته است؛ با این توجه که متن حاضر برگرفته شده از یک متن جامع و طولانی است که امکان درج آن در نشریه مهیا نشد. شایان ذکر است در فرصتهای آتی، بخشهایی دیگر از این متن برای مطالعهی علاقه مندان تقدیم خواهد شد.توسعه مهندسی بازار پذیرای آثار و مقالات دانشجویانی است که به طرق مختلف برای واحدهای درس بازاریابی و دریافت نمره از استادان تهیه و تدوین شده است.کافی است متن، حاوی موضوعات کاربردی باشد و با راهنمایی مؤثر برای صاحبان کسب وکار و مدیران بازاریابی و فروش به رونق کسب وکارها بینجامد.