الهه هاشمی آهویی

تداعی بین الگویی از محرک ها و پاسخ صحیح، در نتیجة تنها یک بار همایندی این دو و به حداکثر رسیدن نیرومندی این ارتباط، با عنوان «یادگیری بینشی» یا «تک کوششی» شناخته می شود. هدف از انجام این پژوهش مقایسة اثر پیچیدگی و سازمان بر مشاهدة پدیدة یادگیری تک کوششی در چهار تکلیف حرکتی با زمان بندی متوالی متفاوت بود. پیچیدگی، با افزودن یک بخش به تکلیف ساده و سازمان، با افزایش ارتباط زمانی بین قطعات تغییر کرد. شرکت کنندگان داوطلب (75N=) موظف بودند الگوهای ارائه شده را با حفظ زمان بندی مطلق و نسبی تولید کنند. در مرحلة اکتساب، چهار دسته کوشش دوازده تایی همراه با بازخورد تمرین شد. آزمون یادداری شامل یک دسته کوشش دوازده تایی بدون بازخورد بود که 10 دقیقه بعد گرفته شد. تحلیل نتایج آزمون یادداری نشان داد پیچیدگی و سازمان تکلیف بر تعداد کوشش ها و میزان خطایی که در مورد زمان بندی مطلق یادگیری تک کوششی در آن مشاهده شده اثر معنیداری نگذاشت، در حالی که تنها وقتی سازمان تکلیف کم بود، پیچیده تر شدن تکلیف باعث شد میزان خطای زمان بندی نسبی افزایش یابد. نتایج، جدایی سازوکارهای کنترلی درگیر در زمان بندی نسبی و مطلق را تأیید کرد.

مدت زمان سپری شده پس از یادگیری یک تکلیف توالی حرکتی حافظه پنهان، از تحکیم آن حمایت می کند؛ اما هنوز مشخص نیست که آیا این گذر زمان و فعالیت انجام شده در این دوره زمانی موجب تثبیت یا افزایش در عملکرد توالی حرکتی می شود یا خیر؛ بنابراین، هدف مطالعه حاضر، ارزیابی دوره زمانی با مداخلات خاص بر تحکیم حافظه پنهان در انسان بود. بدین منظور، 45 نفر از افراد داوطلب تکلیف تطبیق رنگ زنجیره ای را در سه بلوک 150 کوششی اجرا کردند و سپس، به صورت تصادفی در سه گروه قرار گرفتند. گروه اول پس از گذشت یک ساعت و گروه دوم پس از گذشت شش ساعت در تکلیف متقابله شست شرکت کردند. گروه سوم هیچ تکلیف مداخله ای دریافت نکردند. سپس، هر سه گروه پس از گذر 24 ساعت از تکلیف هدف، در آزمون یادداری شرکت کردند. نتایج آزمون یادداری گروه های موردبررسی اختلاف معناداری را بین اکتساب و یادداری تکلیف تطبیق رنگ زنجیره ای نشان نداد. یافته پژوهش حاضر می تواند بیانگر این نکته باشد که حافظه حرکتی پنهان بلافاصله پس از یادگیری تثبیت می شود و انجام تکلیف تداخلی متقابله شست و گذر زمان اثری افزایشی یا کاهشی بر حافظه حرکتی پنهان ندارد. درواقع، تحکیم این حافظه مبتنی بر ثبات است.