مهدی عظیم زاده

همواره یکی از چالش های پروژه های تحقیق و توسعه که با معرفی و یا انتقال تکنولوژی به یک کسب و کار سر و کار دارند، هزینه های ناشی از زودکرد و دیرکرد می باشد. با توجه به اینکه در تحقیقات قبلی کمتر به ارائه یک الگوی منسجم در زمانبندی این دسته از پروژه ها با در نظر گرفتن کاهش هزینه های زودکرد و دیرکرد پرداخته شده، هدف مقاله حاضر معرفی یک روش مبتنی بر ارزش کسب شده به گونه ای است که از کارایی بیشتری در حداقل نمودن مجموع هزینه های مذکور در پروژه های تحقیق و توسعه برخوردار باشد. در این راستا، یک مدل ریاضی زمانبندی پروژه با محدودیت منابع ارائه شد و به منظور ارزیابی کارآیی آن نسبت به الگوریتم های قبلی، اطلاعات 500 پروژه تحقیق و توسعه از تعدادی از شرکت های دانش بنیان جمع آوری شد و سرعت و عملکرد الگوریتم ها با معیار درصد مجموع زمان دیرکرد و زودکرد به زمان سیکل پروژه (شاخص TTR) به طور مقایسه ای تحلیل گردید. یافته های تحقیق حاکی از این است که استفاده از رویکرد ارزش کسب شده در زمانبندی پروژه ضمن ایجاد تعادل در زمان و هزینه، منجر به بهبود میزان تسطیح منابع در پروژه های تحقیق و توسعه مورد مطالعه شده است. همچنین به عنوان نتیجه اصلی این مقاله، زمانبندی پروژه های تحقیق و توسعه با استفاده از رویکرد ارزش کسب شده به نسبت مدل های ارائه شده در تحقیقات قبلی از لحاظ سرعت و عملکرد محاسبات کارایی بیشتری در حل مسئله کاهش مجموع هزینه های زودکرد و دیرکرد دارد.

در این مقاله، مسئله زمانبندی تک ماشین با هزینه های زودکرد و توان دوم دیرکرد، با در نظر گرفتن شکست کار و بیکاری مجاز مورد بررسی قرار گرفته و یک مدل ریاضی غیر خطی جدیدی برای مسئله زمان بندی تک ماشین ارائه شده است. با توجه به پیچیدگی حل، این مسئله به عنوان یک مسئله NP-hard تلقی می گردد. بنابراین استفاده از روش هایی که نتایج بهینه تولید می کنند، تنها برای مسائل با اندازه کوچک مناسب است. براین اساس یک الگوریتم ژنتیک برای حل این مسئله در اندازه های متوسط و بزرگ ارائه شده است بطوریکه زمان حل به مقدار بهینه یا نزدیک به آن کاهش پیدا کرده است. نمونه های عددی نشان می دهد که الگوریتم ارائه شده کارا و مؤثر می باشد.