سید اکبر حسینی قلعه بهمن

توجه به اسماء و صفات الهی یکی از مفاهیم حیات بخشی است که ایمان به آن برنامه ای جامع و کامل به منظور تعامل سازنده با خدا و خود و سایر افراد بشر در اختیار انسان قرار می دهد. در جای جای تعالیم دینی، معارف والایی پیرامون تبیین وتحلیل آثار و نتایج ایمان به اسماء و صفات الهی بر سبک زندگی انسان ها مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. از جمله اسماء و صفات الهی که مورد توجه دانشمندان اسلامی بوده، علم الهی است. در این پژوهش سعی می شود با روش توصیفی تحلیلی ابتدا به تحلیل سبک زندگی، سپس تبیین اوصاف الهی و بعد از آن به تبیین و تحلیل تأثیر باور به علم الهی در سبک زندگی و در نهایت تحلیل این تأثیرات از منظر مفسر بزرگوار حضرت علامه محمدحسین طباطبایی در دستور تحقیق قرار گیرد.بر این اساس در پژوهش حاضر سعی بر آن شده تا آراء و برداشت های علمی حضرت علامه محمدحسین طباطبایی را که جزء عالمان برجسته و از تأثیرگذاران بر جامعه علمی زمان خود بوده اند، پیرامون تبیین و تحلیل آثار و نتایج ایمان به علم الهی بر سبک زندگی اسلامی از منظر قرآن استخراج شود. علامه طباطبائی در اثر مهم خود بر این نکات تاکید داشتند که انسانها با رعایت تمامی ابعاد مختلف معنویت در روابط فردی و بین فردی شان می توانند به خوبی سبک زندگی اسلامی سالم را پیاده سازند.

نظام اخلاقی سامانه ای است که بر پیروان خود حاکم می شود و رفتار و اوصاف اختیاری آنان را در روابط چهارگانه شان (رابطه با خود، خداوند، دیگران و محیط زیست) تنظیم می کند و سامان می دهد. هر نظام اخلاقی، در درون خود عناصر و اجزایی دارد که کُدهای اخلاقی از اصلی ترین عناصر نظام های اخلاقی تلقی می شوند. کُد اخلاقیِ محبت، اصلی ترین دستور اخلاقی در نظام اخلاق مسیحی و کاتولیک است. این اصل حاکی از آن است که آدمیان باید به خداوند، خود و دیگران - بدون در نظر گرفتن پاداش - محبّت کنند. به اعتقاد پیروان آئین کاتولیک، این اصل اخلاقی، انسان را از بَرده بودن خارج ساخته و او را به مقام فرزند خدا می رساند. شادی و صلح میان انسان ها نیز از فواید و مزایای این کد اخلاقی دانسته شده است. در این نوشتار، در گام نخست، کُد اخلاقی محبّت با بهره گیری از منابع دینی در آئین کاتولیک طرح و تبیین می شود و در ادامه، تحلیل و نقد می شود.