فرزانه حاجی پور

مقدمه: پژوهش حاضر به منظور برآورد پایایی و روایی نسخه­ی تجدید نظر شده­ی مقیاس مشاهده­ی معلم از رفتار انطباقی در کلاس (TOCA-R) اجرا شده است. روش­کار: این مطالعه از نوع تحقیقات آزمون­سازی است و در آن 300 نفر از دانش­آموزان سوم و چهارم ابتدایی شهر تبریز به روش نمونه­گیری تک مرحله­ای در سال تحصیلی 89-1388 انتخاب شدند. معلمان مدارس، مقیاس مشاهده­ی معلم از رفتار انطباقی در کلاس و والدین دانش­آموزان مقیاس درجه­بندی رفتار مخرب (DBRS) را تکمیل کردند. در این پژوهش، به منظور بررسی ساختار عاملی (روایی سازه)، روایی همگرا و پایایی TOCA-R از تحلیل عاملی اکتشافی، ضریب همبستگی پیرسون و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته­ها: برای محاسبه­ی روایی سازه، تحلیل عاملی به روش مولفه­های اصلی با چرخش واریماکس، سه عامل پیشنهاد نمود که به ترتیب عامل­های بی­توجهی، پرخاشگری و رفتارهای جامعه­پسندانه نام گرفتند. همسانی درونی این مقیاس نشان داد که TOCA از پایایی قابل قبولی برخوردار است. ضریب همبستگی بین سه زیرمقیاس رفتار انطباقی در کلاس با خرده­مقیاس­های رفتار مخرب معنی­دار بود (05/0P<). نتیجه­گیری: نسخه­ی تجدید نظر شده­ی مقیاس مشاهده­ی معلم از رفتار انطباقی در کلاس برای اندازه­گیری مشکلات رفتاری در موقعیت­های آموزشی، کارایی مناسبی دارد و می­توان آن را در موارد تشخیصی و درمانی به کار برد.